Tham nhũng ở Việt Nam: Chuột đã béo tới đâu?

Tham nhũng ở Việt Nam: Chuột đã béo tới đâu?

• 5 tháng 12 2014

·         Cà Phê Tối- Công lý ở VN chỉ là anh hề!, ngày 19.11.2014

Cà Phê Tối- Công lý ở VN chỉ là anh hề!, ngày 19.11.2014

				Cà Phê Tối- Công lý ở VN chỉ là anh hề!, ngày 19.11.2014
				View on www.youtube.com	Preview by Yahoo

Chia sẻ

Các lãnh đạo Việt Nam khẳng định quyết tâm chống tham nhũng

Dù đã có một số tiến bộ đáng kể ở một số khu vực, chính quyền Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa để thuyết phục người dân rằng chiến dịch chống tham nhũng đang mang lại hiệu quả.

Nhận định trên được Đại sứ Anh quốc, ông Giles Lever, đưa ra trong cuộc phỏng vấn qua email với BBC ngày 4/12.

Ông Lever cũng cho rằng truyền thông và xã hội dân sự tại Việt Nam cần được bảo vệ và tạo điều kiện để phát triển nhằm hỗ trợ cho công tác chống tham nhũng của chính phủ.

BBC: Tại Đối thoại Chống tham nhũng lần thứ 13 hôm 26/11, đáp lại phát biểu 'đánh chuột đừng làm vỡ bình' của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng về chống tham nhũng, ông nói: "Bọn chuột cũng phải nhận được thông điệp rằng, nhà này không còn là nơi chúng có thể sống an toàn. Nếu không, chuột sẽ chiếm nhà và chúng ta sẽ không còn an toàn sống trong đó nữa".

Khi dùng từ 'Nhà', ông đã nói đến chính phủ, hay xã hội Việt Nam? Theo ông thì liệu chuột đã sắp chiếm 'Nhà' hay chưa, và 'Nhà' này liệu có đủ an toàn để sống vào thời điểm hiện tại không?

Đại sứ Giles Lever: Tôi nghĩ rằng quan điểm cá nhân của tôi không quan trọng bằng số liệu thực tế. Chỉ số Nhận thức Tham nhũng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) năm 2013 xếp Việt Nam vào hạng thứ 116 trên 177 nước được khảo sát.

Theo số liệu của TI, tính trong năm 2013, 55% người dân Việt Nam tin rằng nạn tham nhũng đang ngày càng nghiêm trọng, 27% nghĩ rằng nạn tham nhũng vẫn không có gì thay đổi và chỉ 18% nghĩ rằng tình trạng tham nhũng đang được cải thiện.

Chỉ số Năng lực Cạnh tranh Cấp tỉnh năm 2013 (PCI), một trong các khảo sát quan trọng về tâm lý doanh nghiệp tại Việt Nam, cho thấy các nhà đầu tư nghĩ rằng tham nhũng ở Việt Nam nghiêm trọng hơn so với nhiều nước trong khu vực, trong đó có Thái Lan, Phillippines, Indonesia và Campuchia.

Tuy nhiên chỉ số PCI cũng cho thấy các doanh nghiệp nghĩ rằng tình trạng tham nhũng vặt đang giảm dần.

Khảo sát thường niên của UNDP về quản lý cấp tỉnh tại Việt Nam (còn được gọi là PAPI), dựa trên thống kê trên toàn quốc, cho thấy nỗ lực chống tham nhũng của nhà chức trách đang có tiến triển. PAPI cũng cho thấy một số tỉnh ở Việt Nam đang có những tiến bộ đáng kể.

Tuy nhiên, gần một nửa những người được khảo sát nói họ phải hối lộ để được nhận chăm sóc y tế tại bệnh viện.

Như vậy, dù một số khu vực đã có cải thiện, tham nhũng vẫn là một thách thức lớn tại Việt Nam.

Mặt khác, có thể là một vài số liệu chỉ đơn thuần nói lên rằng người dân đang ngày càng nhận thức rõ hơn về tham nhũng, hơn là biểu thị xu hướng tham nhũng.

Vai trò của truyền thông và xã hội dân sự trong công tác chống tham nhũng là vô cùng quan trọng, cần được khuyến khích và bảo vệ

Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam Giles Lever

BBC: Ông nói tại buổi đối thoại rằng giải pháp tốt nhất để xử lý chuột là "một con mèo dữ hơn, bẫy chuột hiệu quả hơn hay thuốc chuột tốt hơn". Liệu Ban nội chính Trung ương, do ông Nguyễn Bá Thanh đứng đầu, có phải là một con mèo đủ hiệu quả hay chưa? Ông có cho rằng nỗ lực chống tham nhũng hiện nay sẽ để lại kết quả lâu dài?

Đại sứ Giles Lever: Một trong những thông điệp chính tại Đối thoại chống Tham nhũng là hành động hiệu quả nhằm chống tham nhũng cần đi đôi với một giải pháp toàn diện. Tất cả các bên liên quan, các cơ quan hành pháp của chính phủ, cần hợp tác chặt chẽ.

Vì vậy việc chỉ tập trung vào một cơ quan là không đúng.

Số liệu của chính phủ Việt Nam cho thấy họ đang ngày càng trở nên thành công hơn trong việc thu hồi các tài sản tham ô, và đây là điều đáng khích lệ.

Việt Nam cũng đã áp đặt một số quy định chặt chẽ nhằm ngăn chặn nạn rửa tiền - điều được Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính Quốc tế công nhận.

Anh quốc, thông qua Cơ quan Chống tội phạm Quốc gia, đã cung cấp các khóa huấn luyện đặc biệt cho các điều tra viên tài chính.

Tuy nhiên, những kết quả khảo sát cho thấy chính quyền Việt Nam vẫn còn nhiều việc cần làm nhằm thuyết phục người dân rằng chiến dịch chống tham nhũng đang mang lại hiệu quả.

Theo kết quả Khảo sát Tham nhũng Toàn cầu năm 2013, chỉ 38% người được hỏi nói họ sẽ báo cáo về hành vi tham nhũng. Phần lớn đều nói họ sẽ không báo cáo vì cho rằng "sẽ không thay đổi được gì".

Đại sứ Giles Lever ghi nhận nỗ lực chống tham nhũng tại Việt Nam đã đạt được tiến triển ở một số lĩnh vực

BBC: Ông từng thừa nhận một số doanh nghiệp nước ngoài đã dính líu đến hối lộ tại Việt Nam và ông nói họ chỉ là các nạn nhân của nạn tham nhũng. Tuy nhiên từ phía mình, liệu chính phủ Anh có thể làm được gì để ngăn các doanh nghiệp nước mình dính vào tham nhũng tại Việt Nam?

Đại sứ Giles Lever: Điều đáng tiếc là một số doanh nghiệp nước ngoài đã dính líu vào tham nhũng tại Việt Nam, cụ thể là một vụ án gần đây trong đó một công ty Mỹ thừa nhận trước tòa án đã hối lộ cho các quan chức Bộ Y tế Việt Nam để nhận được hợp đồng.

Thế nhưng tôi không nghĩ rằng đây là điều thường thấy. Nhiều công ty nước ngoài, kể cả công ty Việt Nam, muốn được kinh doanh hợp pháp. Và chúng tôi luôn nhắc nhở các công ty Anh quốc hoạt động tại Việt Nam phải tuân thủ Luật chống Hối lộ tại Anh - vốn quy định việc đưa hay nhận hối lộ dưới bất cứ hình thức nào, ở bất cứ đâu trên thế giới, là bất hợp pháp.

Hiện nay chúng tôi đang chứng kiến ngày càng có nhiều công ty và nhóm doanh nghiệp cùng nhau đóng vai trò tích cực hơn trong nỗ lực chống tham nhũng.

Chính phủ Anh đang hỗ trợ cho việc ra mắt Liên minh Liêm chính Việt Nam (VIA) vào tháng 12 này. Đây là một dự án giúp liên kết các doanh nghiệp hoạt động với tiêu chuẩn liêm chính và đạo đức cao tại Việt Nam.

Hiện đã có 40 doanh nghiệp, chủ yếu là doanh nghiệp nước ngoài, đăng ký gia nhập liên minh này. Tuy nhiên cánh cửa cũng đang mở rộng đối với các doanh nghiệp Việt Nam.

Trong khi đó, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cũng đang triển khai dự án chống tham nhũng riêng, với tên gọi Dự án 12. Đơn vị này cũng đã khẳng định sẽ hợp tác chặt chẽ với VIA. Như vậy, đây là một tin tốt.

Chính quyền Việt Nam vẫn còn nhiều việc cần làm nhằm thuyết phục người dân rằng chiến dịch chống tham nhũng đang mang lại hiệu quả.

BBC: Ông nói rằng ông đã từng chứng kiến một số quốc gia nơi chuột được để cho quá lớn. Ông đã nói đến những quốc gia nào, và họ đã đối phó với vấn đề này ra sao?

Đại sứ Giles Lever: Đối thoại chống tham nhũng mà Anh quốc đồng chủ trì là một diễn đàn tốt để chia sẻ kinh nghiệm và giải pháp từ các nước trên thế giới.

Tôi đã đề cập đến nhu cầu cho một giải pháp toàn diện và việc thành lập các cơ quan chống tham nhũng có quyền hành. Một số chủ đề chính khác của cuộc đối thoại năm nay mà tôi nghĩ là sẽ có ích cho Việt Nam, đó là:

• Tăng cường thực hiện giao dịch cũng như công tác quản lý qua mạng. Giảm giao dịch bằng tiền mặt cũng như các thủ tục bằng giấy. Việc hối lộ thanh tra thuế sẽ khó khăn hơn nếu như quy trình hồi thuế được thực hiện tự động mà không cần sự tiếp xúc trực tiếp.
• Vai trò của truyền thông và xã hội dân sự trong công tác chống tham nhũng là vô cùng quan trọng, cần được khuyến khích và bảo vệ. Các điều luật về việc bảo vệ người cung cấp tin cũng cần được quy định chặt chẽ.
• Một hệ thống thu hồi tài sản mà không cần dựa trên án hình sự có thể là công cụ quan trọng trong việc chống tham nhũng.

Anh quốc, EU và các nhà tài trợ khác sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong công tác chống tham nhũng, trong lúc nước này chuẩn bị cho đợt tự đánh giá việc thực hiện Công ước Liên Hiệp Quốc về Phòng chống Tham nhũng.

Ví dụ, một dự án của Bộ Phát triển Quốc tế của Anh đang hỗ trợ cho một quy định mới nhằm cải thiện tính minh bạch trong ngành xây dựng.

Chương trình cải cách hệ thống tư pháp do EU giúp thực hiện cũng sẽ bao gồm việc cải thiện khuôn khổ pháp lý cũng như khả năng hành pháp trong vấn đề chống tham nhũng.