Góc
nhìn… mù màu!
Thế Anh
Gửi cho BBC từ Sài Gòn
Thứ hai, 9 tháng 9, 2013
Ngẫu nhiên, bài viết của tác giả Nguyễn Quảng lại được BBC xuất bản
đúng vào ngày sinh nhật quán cơm 2.000 đồng đầu tiên của nhóm Bấm Người Tôi Cưu Mang lập ra!
Một quán cơm 2.000 đồng tại Sài Gòn được khai trương năm 2009
Tôi tôn trọng sự khác biệt trong góc nhìn, nhưng dù khác thế nào
đi nữa cũng không vượt ra ngoài tính đúng đắn của hiện tượng cũng như những
chuẩn mực của nhân loại.
Các bài liên quan
Chủ đề liên quan
Với bài viết của tác giả Nguyễn Quảng, tôi cho rằng đó là góc nhìn
kinh tế học… phát xít, vì nó gạt bỏ con người ra ngoài, nhường chỗ cho toan
tính của lợi nhuận. Bởi kinh tế học, tôn giáo, khoa học… mọi thứ cũng chỉ để
phục vụ con người sao cho ngày một hạnh phúc và tốt đẹp hơn mà thôi. (Dù đôi
lúc người ta vẫn mượn cái vỏ bọc đó để làm điều ngược lại). Hành trang trên con
tàu tìm đến hạnh phúc của loài người không thể thiếu sự nhân văn, tình người!
Những quán cơm 2.000 đồng không thể là cần câu, cũng không thể là con cá, mà
chỉ đơn giản là qua từng phần cơm nhỏ bé đó hy vọng rằng sẽ nuôi dưỡng được cái
tình người giữa phố chợ đông đúc.
Điều đáng trách nhất của tác giả Nguyễn Quảng là chưa hiểu gì về
quán cơm mà đã… phán! Là một trong nhiều người đầu tiên đưa ra ý tưởng cũng như
xây dựng quán cơm 2.000 đồng, tôi xin bày tỏ cùng tác giả mấy điều sau:
Quán cơm 2.000 đồng là một hoạt động từ thiện không thuộc nhà
nước, nó là một dạng NGO. Mô hình này đã có ở Sài Gòn trước 1975, những năm
2000 xuất hiện trở lại một vài quán, chỗ thì bán rẻ, chỗ thì cho không. Sau đó
một số quán phải ngưng vì nhiều lý do khác nhau. Quán cơm 2.000 đồng đầu tiên
ra đời năm 2008 tại Lữ Gia- Tp.HCM, do chị Mai Anh là một thành viên của nhóm
Người Tôi Cưu Mang (NTCM) mở ra và quản lý. Ngày 5/9/2009, quán cơm thứ hai do
chính nhóm NTCM tổ chức chính thức khai trương. Sau đó mô hình được nhóm nhân
rộng tại Cần Thơ và Đà Lạt. Năm 2012, anh Nam Đồng và những người bạn mở thêm
vài quán nữa trên địa bàn thành phố…
Tại sao không cho không mà lại là 2.000 đồng? Ý nghĩa của 2.000
đồng là để người nghèo đến ăn không có cảm giác bị bố thí, bởi hơn ai hết chúng
tôi hiểu người nghèo cũng có lòng tự trọng của họ. Với 2.000 đồng, chúng tôi
luôn nhắc nhở những em sinh viên là tình nguyện viên tại quán hãy xem người
nghèo đến ăn là khách hàng, hãy đối xử tử tế với họ.
Duy trì quán cơm để giúp người nghèo có bữa ăn ngon đã khó, nhưng
cái khó hơn là bỏ công ra để chuyện trò với họ, để giải tỏa nỗi niềm hay tập
cho họ những thói quen văn minh còn khó hơn. Nếu như tác giả Nguyễn Quảng một
lần đặt chân đến quán cơm tại địa chỉ 14/1 Ngô Quyền, F5, Q10 thì có lẽ ông đã
nghĩ khác. Những mảnh đời khốn khó, tù tội, vô gia cư… đã quen với cuộc sống
chụp giật nay bỗng dưng xếp hàng ngay ngắn, biết nhường trẻ nhỏ và người già
khi đến quán ăn là một kỳ công của những bạn trẻ tình nguyện nơi đây.
"Ý
nghĩa của 2.000 đồng là để người nghèo đến ăn không có cảm giác bị bố thí, bởi
hơn ai hết chúng tôi hiểu người nghèo cũng có lòng tự trọng của họ. "
Đã có vài câu hỏi là liệu có những người khá giả đến quán ăn
không? Xin thưa rằng có. Nhưng con số đó theo chúng tôi thống kê là không quá
5%. Họ là ai? Trong số đó có không ít là mạnh thường quân, họ đến ăn thử để xem
quán phục vụ như thế nào rồi sau đó âm thầm hỗ trợ cho quán.
Có một dạo, ở quán có một thực khách là bà cụ già, nhà ở tận Tân
Bình, đều đặn đi xe ôm hết 30 ngàn đồng để đến ăn cơm. Cụ là người có tiền,
nhưng con cái đi làm tối ngày, ăn cơm một mình buồn nên cụ đến ăn tại quán để
có người trò chuyện. Liệu các bạn có đủ can đảm đuổi bà cụ ra khỏi quán hay
không? Rồi chuyện một cô gái giang hồ, suốt ngày chỉ biết nói tiếng… Đan Mạch,
nhưng sau 6 tháng ăn ở quán, bằng sự tôn trọng và yêu thương, những người phục
vụ đã làm thay đổi hoàn toàn con người này. Cô không còn rượu chè, chửi bới mà
biết khoanh tay chào người lớn mỗi khi gặp, sau những giờ đi làm cô lại ghé
quán phụ giúp mọi người rửa chén, sơ chế đồ ăn.
Cũng có những bác xe ôm, chị bán ve chai… sau vài lần ghé quán đã
tình nguyện rút lui để nhường những phần cơm đó lại cho những người còn nghèo
khó hơn mình. Đó là chị Huệ, 20 năm bán ve chai, học ít nhưng câu nói của chị
không có mùi… kinh tế học phát xít: “Vô đây mình mới thấy còn nhiều người khổ
hơn mình, thôi thì mình còn kiếm được, ra ngoài mua ăn, nhường phần cơm này lại
cho người khác xem như là làm phước vậy!” Rồi một chị vô gia cư, là thực khách
của quán khi còn bụng mang dạ chửa, nay chị vẫn đến quán cùng con với cảm giác
như được về chính ngôi nhà của mình. Tạo cho người nghèo niềm tin vào tình
người, được đối xử như những người thân trong những năm tháng xa xứ mưu sinh có
thể nào là điều không nên? Tặng cho họ sự vui vẻ, niềm tin để tiếp tục vượt qua
khó nhọc trong cuộc sống là con cá hay cần câu?
Ai đến quán thường xuyên thì sẽ thấy thực khách mới xuất hiện thêm
khoảng 25 -30% mỗi ngày, trong khi số suất ăn vẫn ổn định ở mức trên dưới 500
phần/một ngày. Vậy số cũ đi đâu? Phải chăng họ đã âm thầm rút lui để nhường cho
người khác?
Và tại sao quán cơm chỉ mở mỗi tuần 3 ngày, mỗi ngày chỉ một bữa
trưa mà thôi? Với mặt bằng có sẵn, con người có sẵn, nhiều khi chúng tôi cũng
đắn đo muốn mở cửa nguyên tuần khi chứng kiến những ông bà cụ ráng ăn thật
nhiều vào bữa trưa để chiều khỏi tốn tiền mua cơm. Dù đau xót trước cảnh đó
nhưng chúng tôi đã không làm, mà vận động người khác giúp đỡ những hoàn cảnh cụ
thể đó. Nếu làm thì chúng tôi vẫn chọn cách mở thêm quán với mỗi tuần 3 bữa
trên địa bàn khác với ý nghĩ mỗi nơi ươm một mầm thiện. Và thực lòng mà nói,
ngay từ khi mở quán chúng tôi đã mong một ngày sớm nhất quán cơm không còn vai
trò của nó nữa. Đó là khi những người khốn khó đã trở thành khách hàng của
những nhà hàng sang trọng, khi cuộc đời của họ đã sang trang với tình thương và
những nụ cười.
Những người thực hiện như chúng tôi vẫn thường nói vui với nhau
rằng: “Lợi nhuận” từ quán cơm mang lại là trên cả mong đợi! Đó là chuỗi giá trị
mà hệ thống quán cơm 2.000 đồng đã mang lại cho xã hội này, giá trị không thể
giải bằng bài toán kinh tế. Đó là thêm được nhiều nụ cười trên khuôn mặt của
người nhận lẫn người cho. Đó là có một sân chơi cho những bạn trẻ tình nguyện
để tương lai họ không bị giam hãm trong lòng vị kỷ. Dù rằng, để có “lợi nhuận”
đó chúng tôi đã phải nhiều năm lặng lẽ bước đi trước nhiều “góc nhìn khác”,
nhức mình trước những bài viết của một vài nhà báo… trẻ con! Nhưng chúng tôi
vẫn làm, vì đơn giản chúng tôi có niềm tin vào lòng nhân ái.
Quán cơm 2.000 đồng của nhóm NTCM mở ra không chỉ để làm no cái dạ
dày. Mà nó là cơ hội để những người thực hiện nuôi dưỡng lòng nhân cho đời. Với
người nghèo, chúng tôi không chỉ cho họ một bữa ăn mà quan trọng hơn là tặng họ
một vài phút được đối đãi tử tế vốn là thứ xa xỉ đối với người yếu thế. Bởi
chúng tôi tin rằng chỉ có sự tôn trọng, tình yêu thương thật sự mới gieo được
hạt mầm yêu thương ở mảnh đất khô cằn trong những mảnh đời không may mắn.
Còn với những người có khả năng lo một bữa cơm ngoài chợ nhưng vẫn
đến ăn cơm 2.000 đồng, chúng tôi xem họ là đối tượng cần phải cưu mang về suy
nghĩ chứ không phải áo cơm! Chúng tôi vẫn tiếp đón họ với một hy vọng rằng qua
trò chuyện, qua sự tử tế, tôn trọng họ sẽ thay đổi để sống biết chia sẻ hơn.
Điều nhẫn tâm nhất là tác giả nhìn ở góc độ kinh tế để rồi xem
những người nghèo khó như thứ ung nhọt cần gạt ra và vứt đi trong xã hội này.
Còn về những khía cạnh khác, đã có nhiều bài phân tích, thiết nghĩ tôi không
cần phải nói thêm.
Chỉ mong rằng, những quán cơm 2.000 đồng tiếp theo nếu ra đời vẫn
giữ được những tiêu chí mà những người đầu tiên tạo dựng ra nó. Và cũng mong
rằng, những người làm từ thiện ở Việt Nam hãy hợp sức lại để cùng nhau làm tốt
hơn. Kiểu nhà nhà làm từ thiện, nhà nhà mở quán cơm là điều không nên… Chúng
tôi từng nghĩ, người Nhật nổi tiếng về sự đúng giờ, người Đức nổi tiếng về sự
chính xác, vậy tại sao Việt Nam không thể xuất khẩu tình người?!
"Bài viết của tác giả Nguyễn Quảng tất nhiên không thể lay chuyển
quyết tâm của những người đang có niềm tin vào lòng tốt của con người, nhưng nó
có thể gây hại cho những bạn còn đang phân vân giữa ngã ba đường, khi bước chân
chưa dứt khoát tiến về phía của lòng vị tha. "
Kính thưa tác giả Nguyễn Quảng! Chúng tôi vẫn ấp ủ một ngày nào đó
trên phần cơm 2.000 đồng cho người nghèo có đính thêm một bông hoa làm từ cà
rốt hay cà chua, quán được trang trí đẹp hơn, lại thêm cả nhạc nữa. Và có thể,
lại thêm một ly nước ép trái cây... Bởi chúng tôi nghĩ người nghèo cũng có đủ
đầy quyền của một con người! Khi đó ông đừng nói chúng tôi lại cạnh tranh với
nhà hàng 5 sao nhé!
Trong thế giới muôn màu muôn vẻ của chúng ta, thân phận con người
đang được rải đều trên một phổ rất rộng, nhiều kẻ may mắn giàu sang nhưng cũng
lắm kẻ bần hàn. Có người vừa sinh ra đôi mắt đã chìm trong bóng tối, có người
thất bại liên tiếp dù đã hết sức vươn lên, cũng có người lâm vào cảnh cơ hàn do
bởi chính lỗi của họ… Nhưng dù gì đi nữa, một khi họ đang ở trong hoàn cảnh
ngặt nghèo, chúng tôi vẫn đi về phía họ.
Càng đến gần chúng tôi càng thấy, dường như trong những bóng dáng
khắc khổ ấy có hình ảnh của cha, mẹ, anh chị em và con cái chúng tôi. Càng đến
gần chúng tôi càng nhận ra rằng để giúp đỡ họ, một nhóm nhỏ như chúng tôi là
không thể làm nổi.
Trang web Người Tôi Cưu Mang được lập ra là để quy tụ nhiều người
cùng chung ý nghĩ giúp người. Quán cơm 2.000 đồng lập ra đã tập họp được những
trái tim biết yêu thương và sẵn lòng chia sẻ, ai cũng muốn góp bàn tay nhỏ nhắn
của mình để lan tỏa tình thương, lan tỏa lòng nhân ái.
Bài viết của tác giả Nguyễn Quảng tất nhiên không thể lay chuyển
quyết tâm của những người đang có niềm tin vào lòng tốt của con người, nhưng nó
có thể gây hại cho những bạn còn đang phân vân giữa ngã ba đường, khi bước chân
chưa dứt khoát tiến về phía của lòng vị tha. Một lực kéo nhỏ thôi cũng làm cho
họ đi về phía vị kỷ. Vì thế, tôi nói bài viết này mô tả một góc nhìn của cá
nhân và đó là một góc nhìn nguy hiểm.
Và cuối cùng, bằng sự chân thành, tôi kính mời ông Nguyễn Quảng
hãy một lần đến quán để chúng tôi được phục vụ.
Bài viết nêu quan điểm riêng của tác giả, thành viên Ban quản trị
trang web www.nguoitoicuumang.com, nhóm khởi xướng mô hình quán cơm
2.000 đồng.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Cám ơn bạn đã đọc và cho Ý kiến.