Công Đoàn phải thực sự
bảo vệ quyền và lợi ích của
công nhân
Ts. Nguyễn Đình Thắng
Ngày 11 tháng 6, 2014
Mấy ngày gần đây ở trong nước có nhiều tiếng nói về nhu cầu
thành lập công đoàn tự do và độc lập. Đây là thời điểm thuận lợi hơn trước vì
quyền thành lập hay tham gia công đoàn tự do và độc lập đang là điều kiện tiên
quyết để Việt Nam được gia nhập Hợp Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Tuy nhiên, muốn đạt hiệu quả, những người hoạt động công
đoàn độc lập trong tương lai cần:
(1) Đặt quyền và lợi ích của công
nhân là trọng tâm duy nhất;
(2) Chứng minh khả năng tổ chức công
nhân;
(3) Bảo vệ được thành viên;
(4) Có đủ chuyên môn để đối tác với
các công đoàn kỳ cựu và có ảnh hưởng trên thế giới.
Quyền và lợi ích của công nhân là trọng tâm duy nhất
Trở ngại lớn nhất của các tổ chức của người Việt trong lãnh
vực công đoàn là bị quốc tế dị nghị về thực chất: công đoàn chỉ là bình phong cho
chủ đích chính trị ngầm ẩn. Chính bởi vậy Solidarity Center, bộ phận quốc tế của
tổ chức công đoàn lớn nhất Hoa Kỳ là AFL-CIO, trong bao năm đỡ đầu cho liên
đoàn lao động độc lập của Miến Điện, nhưng tuyệt nhiên tránh né mọi quan hệ với
các tổ chức lao động của người Việt. Đây cũng là thái độ của nhiều công đoàn quốc
tế mà tôi tiếp xúc trong nhiều năm qua.
Sự dị nghị này có căn cứ vì đã từng có tổ chức mang danh
nghĩa bảo vệ quyền lao động nhưng lại đứng tên chung với một số đảng chính trị
trên các tờ bích chương về Hoàng Sa và Trường Sa dán lén ở đôi ba chỗ trong nước;
hay kết hợp với các tổ chức chính trị để thực hiện chương trình “giao lưu trong
ngoài” với người ở trong nước qua ngả Thái Lan; hay tuyên bố lấy công đoàn làm
xúc tác cho sự thay đổi chế độ theo mô hình Ba Lan.
Khả năng tổ chức công nhân
Trong con mắt của các tổ chức công đoàn Hoa Kỳ, chưa một tổ
chức nào của người Việt chứng minh được khả năng tổ chức công nhân trong hay
ngoài nước. Thậm chí, có tổ chức đã đến Mã Lai để tập hợp người Việt lao động
“xuất khẩu” nhưng chính thành viên của tổ chức đã bị chính quyền sở tại câu lưu
và trục xuất. Nếu chưa đủ sức để hoạt động ở môi trường mở như Mã Lai, thì khó
có thể hiệu quả ở môi trường đóng như Việt Nam. Những tổ chức công đoàn quốc tế
rất tinh tường và bén nhậy trong nhận định và rất cẩn thận khi chọn đối tượng hợp
tác.
Bảo vệ thành viên hoạt động
Một công đoàn phải chủ trương và chứng minh được khả
năng bảo vệ thành viên hoạt động, một điều vừa thể hiện đạo đức vừa thể hiện nội
lực. Nếu không bảo vệ được chính thành viên của mình thì chắc chắn không đủ sức
để bảo vệ quyền và lợi ích của công nhân nói chung. Cho đến nay chưa một tổ chức
của người Việt hoạt động cho người lao động nào chứng minh được khả năng bảo vệ
thành viên của mình.
Không những vậy, có tổ chức đã giao phó công tác nguy hiểm
cho thành viên mà không hề chuẩn bị các biện pháp bảo vệ hay giải cứu. Năm 2009,
đích thân tôi lập hồ sơ tị nạn cho một thành viên của một tổ chức hoạt động
công đoàn. Hoạt động trong nước đã bại lộ nên người ấy phải lánh nạn ở
Thái Lan. Nhưng chỉ ít lâu sau, người ấy xin rút hồ sơ tị nạn với lý do tổ chức
chỉ thị phải quay về Việt Nam cho công tác thành lập phong trào lao động. Chẳng
bao lâu người này bị bắt cùng với số nhân sự hợp tác. Tất cả đều đang ở tù.
Các tổ chức nhân quyền và công đoàn quốc tế luôn đặt nặng vấn
đề đạo đức và khả năng bảo vệ thành viên. Tuy có thể không biết rõ nội tình như
vừa kể, nhưng họ chỉ cần nhìn sự kiện là suy ra được bản chất.
Trình độ chuyên môn
Hoạt động công đoàn là một trong số các hoạt động xã hội
dân sự lâu đời nhất cho nên cũng phát triển nhất về tính chuyên nghiệp. Người
hoạt động công đoàn phải được đào tạo, không chỉ qua sách vở mà phải qua sự trầm
mình trong phong trào công đoàn thế giới. Qua đó họ hiểu được các nguyên tắc về
hoạt động công đoàn, nắm được các phương thức tổ chức và bảo vệ công nhân, và nối
kết được với giới hoạt động công đoàn trên thế giới.
Một dấu hiệu rất rõ của tính thiếu chuyên môn là khi thành
viên của tổ chức đội rất nhiều nón, nghĩa là cùng một người mà lại hoạt động trong
nhiều lãnh vực qua nhiều tổ chức với nhiều mục tiêu khác nhau. Hoạt động
trải rộng nên mong manh, tản mác và hời hợt. Nếu không may một trong các mục
tiêu lại mang tính cách chính trị, thì lời nói hay việc làm dù của chỉ một người
lại làm tăng sự dị nghị sẵn có đối với thực tâm và thực chất của toàn thể tổ chức
mang danh nghĩa bảo vệ người lao động.
Trong tình trạng bị lánh xa bởi các công đoàn có uy tín thì
thật khó cho thành viên của tổ chức tìm được cơ hội và môi trường để
nâng cấp trình độ chuyên môn. Đây là vòng lẩn quẩn khó thoát ra.
Muốn thoát thì phải khởi sự từ đầu với một tổ chức không tì
vết và thực sự vì quyền và lợi ích của người lao động. Tổ chức ấy phải tập
trung phát triển khả năng tập hợp và tổ chức công nhân, chủ trương bảo vệ thành
viên bằng mọi giá, và đào tạo nhân sự chuyên môn để đối tác với các công đoàn
trong thế giới tự do. Tuy “vạn sự khởi đầu nan” nhưng như vậy mới tránh được những
dị nghị hầu như vĩnh viễn không thể xoá bỏ.
Sự dị nghị ấy chúng tôi đã trải qua khi vận động để các
công đoàn lao động ở Hoa Kỳ cùng lên tiếng cho Đỗ Thị Minh Hạnh, Nguyễn Hoàng Quốc
Hùng và Đoàn Huy Chương. Họ đều tránh né vì quan ngại về những tổ chức tự nhận
là đứng đằng sau những nhân sự này.
Biết rằng cố gắng thêm cũng vô ích, đầu năm
nay chúng tôi chuyển hướng: tập trung vào khía cạnh tù nhân lương tâm và tìm sự
yểm trợ của Quốc Hội Hoa Kỳ. Đó là lý do mẹ của Đỗ Thị Minh Hạnh được sắp xếp
điều trần ngày 16 tháng 1 vừa qua trước Uỷ Hội Nhân Quyền Tom Lantos của Hạ Viện
Hoa Kỳ. Qua buổi điều trần ấy chúng tôi nối kết mật thiết hồ sơ Hạnh - Hùng –
Chương với vấn đề TPP cho Việt Nam.
Do cùng mục đích đẩy lùi TPP cho Việt Nam và nhờ uy tín của
một số dân biểu Hoa Kỳ ủng hộ Hạnh – Hùng – Chương, một số tổ chức công đoàn
Hoa Kỳ bắt đầu nhìn nhận rằng ba nhân sự này thực tâm tranh đấu cho công nhân
nên bị tù đày, mặc dù vẫn giữ nguyên thái độ dị nghị đối với các tổ chức người
Việt liên đới. Kết quả là ngày càng thêm công đoàn Hoa Kỳ nêu hồ sơ của bộ ba
này trong các cuộc vận động hậu trường về TPP. Sự nhập cuộc của các công đoàn này
đang tạo một chuyển hướng trong chính giới Hoa Kỳ đối với Việt Nam: rõ ràng
hơn, cứng rắn hơn, và dứt khoát hơn.
Chúng tôi không hoạt động công đoàn nhưng nghĩ rằng công
đoàn độc lập là tuyệt đối cần thiết cho Việt Nam. Qua những chia sẻ kinh nghiệm,
tôi cầu mong rằng các người lao động khốn khó ở Việt Nam sẽ thực sự được đại diện
và bảo vệ quyền và lợi ích bởi những công đoàn tự do và độc lập đúng nghĩa và
thực sự của chính họ.
Bài liên quan:
Xã Hội Dân Sự Phải Độc Lập
Với Các Đảng Chính Trị
TPP cho Việt Nam: 90% xác
suất sẽ bị đẩy lùi trừ khi…
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Cám ơn bạn đã đọc và cho Ý kiến.