Làn sóng từ
chối Viện Khổng Tử trên thế giới và bài học cho VN
Human Rights
Abuses against Women in Vietnam
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
||
Preview by Yahoo
|
|||||||
|
|||||||
- In
trang này
- Chia sẻ
- Ý kiến của
Bạn
- Email
Lễ gắn biển "Học viện Khổng Tử" tại trường ĐH Hà Nội vào
sáng 27/12/2014.
Photo courtesy of
VNExpress
Tiếp
theo sau những phản đối của một số trường đại học Mỹ về sự có mặt của Viện
Khổng Tử của Trung Quốc tại các trường đại học ở Bắc Mỹ, mới đây một trường đại
học ở Thụy Điển cũng đã từ chối gia hạn hợp đồng với Viện Khổng Tử. Đây được
coi là một làn sóng phản đối những ảnh hưởng của chính phủ Trung Quốc thông qua
viện Khổng Tử vào môi trường học thuật.
Tuy nhiên Việt Nam mới
đây đã cho phép mở một viện Khổng Tử tại trường đại học Hà Nội. Liệu làn sóng
từ chối ảnh hưởng của viện Khổng tử trên thế giới sẽ tiến tới đâu, và bài học
gì đối với những nước như Việt Nam khi cho phép mở những viện này trong các trường
đại học của mình?
Việt Hà phỏng vấn giáo
sư sử học Steven Levine, thuộc trường đại học Montana, người đã góp phần đưa
viện Khổng Tử vào đại học Montana nhưng gần đây đã lên tiếng phản đối hình thức
này. Viện Khổng Tử hiện do văn phòng dạy tiếng Trung quản lý, gọi là Hanban.
Là một cơ quan của
chính phủ TQ
Trước hết nói về những
gì mà viện Khổng Tử mang lại cho các trường đại học Mỹ, Giáo sư Levine cho
biết:
Tôi nghĩ nếu họ được
đăng ký như một trường đại học độc lập thì sẽ khác, họ sẽ được nhìn nhận như
một nhánh tuyên truyền của chính phủ Trung Quốc. Nhưng khi họ nằm trong trường
đại học thì họ là một phần của trường đại học vốn có chủ trương là tìm hiểu tự
do.
-GS Steven Levine
-GS Steven Levine
Tôi nghĩ nếu họ được
đăng ký như một trường đại học độc lập thì sẽ khác, họ sẽ được nhìn nhận như
một nhánh tuyên truyền của chính phủ Trung Quốc. Nhưng khi họ nằm trong trường
đại học thì họ là một phần của trường đại học vốn có chủ trương là tìm hiểu tự
do, các vấn đề học thuật, kiến thức, đào tạo không bị gây ảnh hưởng, nhưng đó
không phải là điều đang xảy ra với viện Khổng Tử vì họ là một nhánh của chính
phủ Trung Quốc và họ bị giới hạn phạm vi những gì họ có thể nói.
Như bạn biết
là có nhiều đề tài bị coi là cấm kị vì đảng cộng sản Trung Quốc không cho phép
thảo luận những đề tài đó dù là ở Trung Quốc hay ở nước ngoài. Trong các đề tài
đó có vụ 4 tháng 6 năm 1989 khi hàng ngàn người bị giết hại ở Bắc Kinh, vấn đề
độc lập của Tây Tạng, vấn đề Đài Loan, và nhiều vấn đề khác về nhân quyền mà
văn hóa phương Tây ca ngợi còn đảng cộng sản Trung Quốc phản đối vì coi đó là
đe dọa cho quyền lực của họ. Theo tôi trường đại học phải là nơi không vấn đề
gì không được quyền thảo luận.
Việt Hà: Một số giáo sư đại học tại Mỹ có lập luận cho rằng
những tranh luận về ảnh hưởng không tốt của viện Khổng Tử trong các trường đại
học đã bị cường điệu quá đáng vì tâm lý chống Trung Quốc, lo ngại Trung Quốc.
Ông nghĩ thế nào về nhận xét này?
GS Steven Levine: Vấn đề không nằm ở chỗ là cường điệu hóa vấn đề Trung
Quốc. Theo tôi vấn đề là chúng ta phải duy trì được tính độc lập của học thuật
của các trường đại học Mỹ. Tôi nhận thấy là vấn đề ở đây khác với Việt Nam nơi
có hệ thống chính trị hoàn toàn khác. Cho nên phản đối của tôi hoàn toàn dựa
vào kiến thức về nước Mỹ và nền dân chủ phương Tây.
Một chi nhánh của Viện
Khổng tử Trung Quốc quảng bá văn hóa tại thành phố Blagoveshchensk, Nga hôm
22/5/2011.
GS Steven Levine: Từ cá nhân tôi thì tôi thực sự liên quan trực tiếp đến
việc đưa viện Khổng Tử vào trường đại học Montana vào khoảng 10 năm về trước.
Lúc đầu, chúng tôi thấy đó là một viện vô thưởng vô phạt, không gây nguy hiểm
gì và sẽ mang các nguồn lực vào trường nơi chúng tôi không có nhiều nguồn lực
cho việc giảng dạy các vấn đề về văn hóa Trung Quốc. Chúng tôi như bị mù và tôi
không có lý do gì biện minh cho những gì tôi làm lúc đó. Lúc đó chỉ là đi tìm
thêm nguồn lực cho trường. Nhưng khi tôi bắt đâu xem xét vấn đề cũng như một số
các giáo sư khác cũng vậy, chúng tôi thấy vấn đề về kiểm duyệt và tự kiểm duyệt
và tôi bắt đầu thay đổi cách nhìn của mình.
Vào năm 2009 tôi dự
một cuộc họp các giám đốc viện Khổng Tử ở Bắc Kinh, đó là vào tháng 12 năm 2009
và tôi biết được nhiều hơn Hanban đã thực hiện việc kiểm soát thế nào từ Bắc
Kinh. Cuộc họp như là cuộc họp của đảng cộng sản nơi các chỉ thị được các lãnh
đạo đưa ra. Rõ ràng là có nhiều thảo luận không được phép. Trong một cuộc họp
riêng của viện tôi có đề nghị dạy thuyết Khổng Tử trong quá khứ nhưng họ không
làm. Ý tưởng viện Khổng Tử nên dạy về Khổng Tử đã bị từ chối, nó không phải
nhiệm vụ của họ…. theo tôi đây thực sự là sự biên dịch sai tên của Viện và tinh
thần Khổng tử chỉ để thực hiện ý chí chính trị của Đảng cộng sản.
Cần đảm bảo sự tự do
và độc lập
Việt Hà: Bất chấp lời kêu gọi của hiệp hội các giáo sư các
trường đại học Mỹ về tẩy chay viện Khổng Tử, hiện chỉ có một vài trường đại học
tại Mỹ và Canada không gia hạn hợp đồng với viện này. Ngoài vấn đề tài chính,
nguyên nhân nào khiến các đại học chưa có quyết định tương tự?
GS Steven Levine: Theo tôi vấn đề chính là tài chính và một phần là sự giải
thích vấn đề. Có một số giáo sư ở một số trường khác cơ bản là đã không nhìn
nhận vấn đề này. Họ nói rằng các trường đại học có nhiều nguồn lực và nếu viện
Khổng Tử không muốn bàn về Tây Tạng, Thiên An Môn thì họ sẽ nói về những vấn đề
này ở chỗ khác. Nó đúng với trường đại học Chicago nhưng không đúng với các
trường khác vì viện Khổng tử ở các trường khác là nơi duy nhất có các cơ hội để
có được nguồn tiền tài trợ cho các sự kiện liên quan đến Trung Quốc. Nó không
phải là một vấn đề đơn lẻ, nó phức tạp hơn thế nhiều. Theo tôi, tiền bạc ở một
số nơi không phải là quá lớn nhưng ở những nơi không có nhiều tài trợ thì nó có
ảnh hưởng lớn trong những gì mà họ có thể làm. Theo tôi hiện chỉ có một số nhỏ
trường từ chối hợp đồng với viện. Có thể trong một hai năm nữa sẽ có thêm những
trường khác nữa nhưng tôi thực sự không mấy lạc quan về làn sóng này.
Bây giờ vẫn còn quá
sớm để nói nhưng thực sự thì cũng không có đủ các phản ứng ở Mỹ cũng như các
nơi khác trên thế giới để khiến Hanban phải thay đổi chính sách của mình.
-GS Steven Levine
-GS Steven Levine
Việt Hà: Hiệp hội các giáo sư các trường đại học Mỹ cũng nêu ra
điều kiện đối với viện Khổng Tử muốn hoạt động ở các trường đại học Mỹ để đảm
bảo sự tự do và độc lập trong nghiên cứu và giảng dạy. Theo ông liệu Trung Quốc
có sẵn sàng chấp nhận các điều kiện này hay không?
GS Steven Levine: Theo tôi lãnh đạo Trung Quốc và Hanban sẽ quan sát một
thời gian để xem các trường khác ở Mỹ và Canada có phản ứng thế nào. Như đã nói
từ trước thì đến lúc này chỉ có vài trường có hành động. Nhưng vấn đề khác nữa
là các trường thường không nhanh chóng có hành động. Nó giống như thời gian tan
băng trong thay đổi. Cho nên có thể là có một giáo sư hay một số của một khoa
nào đó ở trường đặt câu hỏi, và họ sẽ có những cuộc họp trước khi có hành động.
Cho nên bây giờ vẫn còn quá sớm để nói nhưng thực sự thì cũng không có đủ các
phản ứng ở Mỹ cũng như các nơi khác trên thế giới để khiến Hanban phải thay đổi
chính sách của mình.
Việt Hà: Theo ông thì
các nước khác như Việt Nam có thể học được bài học nào từ các trường đại học Mỹ
trong trường hợp viện Khổng Tử với điều kiện hạn hẹp về ngân quỹ và nhất là hệ
thống chính trị khác biệt?
GS Steven Levine: Tôi hy vọng rằng các trường đại học ở các nơi khác bao gồm
ở Việt Nam tiến tới hướng tự do trong giảng dạy. Tôi hiểu là Việt Nam và Trung
Quốc có sự kiểm soát rất chặt đối với các trường đại học. và điều này
cũng đúng với nhiều vùng khác trên thế giới. Nhưng theo tôi trường đại học là
nơi tự do tìm hiểu, là nơi mà giáo sư và sinh viên không bị trói buộc bởi những
lo ngại chính trị. Họ có thể khám phá mọi điều tự do. Tôi hiểu đó là điều lý
tưởng nhưng lý tưởng đó nên là điều mà các giáo sư và sinh viên đánh giá cao.
Theo thời gian, theo tôi, dù Trung Quốc có ảnh hưởng lớn về kinh tế, Trung Quốc
sẽ tiếp tục đặt các viện Khổng tử ở khắp nơi trên thế giới. Tôi nghĩ là những
phản ứng với vấn đề này sẽ còn chậm chạp hơn so với sự mở rộng của viện Khổng
Tử trong tương lai gần.
Việt Hà: Xin cảm ơn ông
đã dành cho chúng tôi buổi phỏng vấn.
No comments:
Post a Comment
Cám ơn bạn đã đọc và cho Ý kiến.