Hiệp định TPP
được mọi nơi hoan nghênh, ngoại trừ Trung Quốc
Các bộ trưởng Thương mại tham dự đàm phán Hiệp định Đối tác Thương
mại xuyên Thái Bình Dương trước khi bước vào hội đàm ngày 1/10/2015 tại Atlanta,
tiểu bang Georgia Hoa Kỳ.REUTERS/USTR Press Office
« Một thế kỷ mới » cho khu
vực Châu Á-Thái Bình Dương, theo Thủ tướng Nhật, « một
viên đá khổng lồ đầu tiên cho sự thịnh vượng tương lai của chúng ta »,
theo Thủ tướng Úc… Ngày 06/10/2015, nhiều lãnh đạo thế giới đã lên tiếng hoan
nghênh sự kiện 12 nước quanh Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, đã đúc kết
được bản hiệp định tự do mậu dịch Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP. Là cường
quốc kinh tế trong cùng khu vực, nhưng không tham gia vào khối, Trung Quốc cũng
có phản ứng nhưng rất chừng mực.
Đối với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, « một
vùng kinh tế lớn sẽ nổi lên (...), TPP sẽ làm cho cuộc sống của chúng ta sung
túc hơn… Một thế kỷ mới đang bắt đầu cho khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
». Phản ứng phấn khởi của ông Abe cũng dễ hiểu vì hiệp định TPP được cho là rất
có lợi cho Nhật Bản, đồng thời là một thành công chính trị của ông.
Không kém phấn khởi, Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull cũng nhiệt liệt
hoan nghênh TPP, trong lúc Malaysia tỏ ý vui mừng về khả năng được tiếp cận dễ
dàng hơn với một loạt thị trường. Các lãnh đạo 12 nước thành viên TPP lên
tiếng hoan nghênh đã đành, mà ngay cả Quỹ Tiền tệ Quốc tế FMI, qua lời bà Tổng
giám đốc Christine Lagarde, cũng cho rằng hiệp định TPP là « một
sự kiện rất tích cực ».
Ông Huỳnh Bửu Sơn tại
Sài Gòn: 06/10/2015 Nghe
Phản
ứng từ Việt Nam
Sau khi có tin về việc 12 phái đoàn đàm phán TPP đạt thỏa thuận,
chuyên gia kinh tế Huỳnh Bửu Sơn (từ Sài Gòn) chia sẻ :
« Tôi cũng vừa mới đọc báo sáng nay.
Khi đọc đến tin đã kết thúc cuộc đàm phán lịch sử về Hiệp định thương mại tự do
xuyên Thái Bình Dương, tôi rất là cảm xúc. Lúc đó, tự nhiên tôi muốn vỗ tay tán
thưởng nỗ lực của tất cả những vị đại diện của 12 quốc gia, phải nói là đã làm
việc hết sức nỗ lực, để vượt qua nhiều khó khăn, đặc biệt trong lĩnh vực thuốc,
sinh học… Tôi rất mừng. Tôi nghĩ rằng, đối với Việt Nam, kết thúc cuộc đàm phán
thành công này, Việt Nam trong tương lai sẽ trở thành một thành viên của TPP.
Đó là một bước ngoặt về kinh tế rất tốt cho Việt Nam, để có thể đặt nền kinh tế
trên một đường băng phát triển mới.
Việc
Việt Nam tham gia vào TPP sẽ mang lại cho Việt Nam những thuận lợi lâu dài.
Trước mắt, cơ hội là lớn, nhưng thách thức cũng không kém. Điều quan trọng là
TPP sẽ giúp cho Việt Nam đẩy mạnh hơn nữa những cải cách trong bộ máy hành
chánh, những cải cách về thể chế, để tạo điều kiện cho môi trường kinh tế, cho
các doanh nghiệp tư doanh của Việt Nam tăng cường năng lực cạnh tranh.
Tham
gia TPP sẽ tạo ra những áp lực để Nhà nước và chính phủ Việt Nam phải thực hiện
các cải cách về thể chế kinh tế. Tôi nghĩ rằng, đó chính là điều kiện cho phép
Việt Nam nhận được những thuận lợi cơ bản và lâu dài trong tương lai ».
Trung
Quốc với thái độ dè dặt
Riêng Trung Quốc, cường quốc kinh tế thứ hai thế giới, cũng là một
nước ven Thái Bình Dương, nhưng lại không tham gia khối TPP, vì xem đấy là một công
cụ của Mỹ, đã có phản ứng rất thận trọng. Sau khi được tin hiệp định TPP đã
được thông qua, Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc chỉ nói vắn tắt là Bắc Kinh
luôn « mở
cửa chào đón bất kỳ cơ chế nào » có khả năng « tăng
cường sự hội nhập kinh tế của khu vực Châu Á Thái Bình Dương ».
Đối thủ của Trung Quốc là Nhật Bản đã không ngần ngại gợi ý với
Trung Quốc là hãy cố cải thiện luật lệ để có thể tham gia vào khối TPP. Theo
Thủ tướng Abe : « Nếu trong tương lai Trung Quốc tham
gia vào TPP, điều đó sẽ góp phần đảm bảo an ninh cho Nhật Bản và ổn định của
khu vực Châu Á-Thái Bình Dương ».
TPP : Việt Nam thắng lớn, Trung Quốc thua đau
?
Một xưởng may mặc ở Sài Đông, ngoại ô Hanoi, Việt Nam.REUTERS/Kham/FilesF
Vào ngày 05/10/2015, 12 nước hai bên bờ Thái Bình Dương đã thông
qua Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP (Trans-Pacific Partnership),
được đánh giá là một thỏa thuận tự do mậu dịch lớn nhất trong lịch sử. Ngay sau
khi văn kiện được thông qua, giới quan sát đã thử phân tích xem ai được lợi
nhiều nhất, và ai sẽ bị thua thiệt nặng nhất. Một trong những câu trả lời lý
thú đã được hãng tin Mỹ Bloomberg đưa ra hôm nay : Được lợi nhiều nhất là Việt
Nam, trong khi bị thua thiệt nhiều nhất lại là Trung Quốc, một nước không được
mời gia nhập khối TPP.
Tầm vóc của khối tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương phải nói là
rất lớn, tập trung khoảng 40% kinh tế toàn cầu, với tổng mức GDP lên đến gần 30
ngàn tỷ đô la, trải rộng từ Úc, New Zealand, Nhật Bản, qua Brunei, Malaysia,
Singapore, Việt Nam, để vươn tới Canada, Mỹ, Mêhicô, Chi Lê, Peru.
Theo tính toán từ phía chính quyền Mỹ, một khi Hiệp định TPP bắt
đầu có hiệu lực, hơn 18.000 sắc thuế to nhỏ đánh vào hàng hóa do Mỹ sản xuất sẽ
bị loại bỏ, trong lúc mọi người, từ giới nuôi tôm Việt Nam cho đến các nhà chăn
nuôi bò sữa New Zealand, tất cả đều có quyền tiếp cận dễ dàng các thị trường
trên toàn vùng Thái Bình Dương.
Với
TPP Việt Nam có thể tăng được 11% GDP và 28% xuất khẩu
Để đạt được kết quả trên, các nước đã phải đàm phán gay go trong
suốt 5 năm, và nói đến đàm phán, tức là nói đến mặc cả với kết quả là có được, có
mất. Trích dẫn giới chuyên gia phân tích, hãng Bloomberg đã có một nhận xét rõ
ràng : Bên cạnh Nhật Bản, Việt Nam nằm trong danh sách các nước được hưởng lợi
nhiều nhất với hiệp định TPP.
Theo nhóm nghiên cứu Eurasia, thỏa thuận TPP có tiềm năng giúp GDP
Việt Nam tăng thêm được 11% vào năm 2025, với kim ngạch xuất khẩu trong cùng
thời điểm tăng 28% nhờ vào việc các công ty xí nghiệp di dời cơ sở sản xuất của
họ từ nước khác vào Việt Nam để tranh thủ mức lương còn thấp tại chỗ.
Một cách cụ thể hơn, hai ngành xuất khẩu chủ đạo của Việt Nam là
thủy sản và dệt may sẽ được lợi rõ nét. Việc giảm thuế nhập khẩu ở Mỹ và Nhật
Bản sẽ là một hậu thuẫn đáng kể cho ngành dệt may xuất khẩu của Việt Nam, sẽ
tranh thủ được lợi thế lương nhân công thấp của mình để giành lấy các thị phần
hiện nằm trong tay Trung Quốc…
Bên cạnh đó, ngành xuất khẩu thủy hải sản của Việt Nam chắc chắn
sẽ được lợi nhờ việc bãi bỏ thuế nhập khẩu đang đánh vào các sản phẩm như tôm,
mực và cá ngừ, hiện đang ở khoảng 6,4% -7,2%.
Toàn cảnh dĩ nhiên không hoàn toàn mầu hồng : Việc Việt Nam phải
loại bỏ thuế nhập khẩu (hiện ở khoảng 2,5%) đánh trên dược phẩm, sẽ dẫn tới một
tình trạng cạnh tranh gay gắt giữa các công ty Việt Nam và các công ty nước
ngoài. Các quy định bảo vệ bằng sáng chế rất chặt chẽ trong TPP cũng sẽ gây khó
khăn cho các công ty dược phẩm Việt Nam trong việc tiếp cận với các sản phẩm
mới cũng như sản xuất ra các loại thuốc mới.
Trung
Quốc vừa mất thị phần, vừa phải ngồi nhìn Mỹ xoay trục
Điểm rất đáng chú ý trong bài phân tích của Bloomberg tuy nhiên
lại liên quan đến Trung Quốc, không thuộc TPP, nhưng lại bị cho là sẽ bị thiệt thòi
nhất vì phải đứng bên ngoài khối tự do mậu dịch này. Thiệt thòi đầu tiên đối
với Trung Quốc là vì đã lỡ tẩy chay TPP, cho nên giờ đây, Bắc Kinh phải lặng
yên ngồi nhìn Washington (và Tokyo) thắt chặt quan hệ với khu vực, và thúc đẩy
chính sách « xoay trục » của Tổng thống Mỹ Obama mà Trung Quốc ghét cay ghét
đắng.
Trung Quốc như đã nhận thức được sai lầm ban đầu đó, vì thế, trong
thời gian gần đây, đã bắt đầu đổi giọng, tung tín hiệu cho biết là họ sẵn sàng
gia nhập khối TPP trong tương lai.
Trong lãnh vực thuần túy thương mại, ngành xuất khẩu Trung Quốc
được cho là sẽ bị mất một số thị phần ở Mỹ và Nhật Bản vào tay các nước Đông
Nam Á trong TPP, đặc biệt là Việt Nam.
Trước mắt, theo một chuyên gia kinh tế của hãng Bloomberg, để hạn
chế tác hại đến từ TPP, Trung Quốc sẽ thúc đẩy chiến lược « Con đường tơ lụa
mới » của họ, phát huy hoạt động của Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á mà họ
thành lập, và đàm phán thêm nhiều hiệp định tự do mậu dịch với các nước khác.
Đàm phán TPP kết thúc tốt đẹp, Obama nhấn
mạnh tương lai khu vực Thái Bình Dương
Công nhân một xưởng may ở Sài Đồng, Hà Nội, 01/07/2015. Ngành
dệt may đang thu dụng 1 triệu công nhân tại Việt Nam.REUTERS/Kham/Files
Mười hai quốc gia Thái Bình Dương hôm nay 05/10/2015 tại
Atlanta, Hoa Kỳ đã đạt được thỏa thuận về Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược
xuyên Thái Bình Dương (TPP) ấn định các quy định cho « tự do mậu dịch thế kỷ 21 » sau
bảy năm thương lượng ráo riết, có lúc tưởng chừng đã đổ vỡ. Tổng thống Mỹ nhấn
mạnh vai trò của TPP tại khu vực sinh động châu Á- Thái Bình Dương.
Tổng thống Barack Obama ngay lập tức hoan nghênh việc đàm phán
thành công hiệp định lịch sử, được ông coi là một trong những ưu tiên trong
nhiệm kỳ. Với TPP, khu vực tự do mậu dịch lớn nhất thế giới được thành lập và
có thể coi là hình mẫu cho cuộc thương thảo hiện nay giữa Hoa Kỳ và Liên hiệp
Châu Âu.
Đại diện thương mại Mỹ (USTR), ông Michael Froman trong cuộc họp
báo ở Atlanta bên cạnh 11 nhà thương thuyết khác đã tuyên bố: «
Chúng tôi đã kết thúc thành công cuộc đàm phán. Thông điệp gởi đến tất cả các nước
là mười hai quốc gia chúng tôi vui mừng đã đạt đến một thỏa thuận (…) và sẵn
sàng chia sẻ kết quả thương thảo, mở rộng các lợi ích của TPP ».
Cuộc thương lượng bắt đầu từ năm 2008 cuối cùng đã về đích sau
kỳ họp kéo dài hơn năm ngày tại Atlanta. TPP là hiệp định tự do mậu dịch liên
kết 12 nước Úc, Brunei, Canada, Chilê, Nhật Bản, Malaysia, Mêhicô, New Zealand,
Pêru, Singapore, Hoa Kỳ và Việt Nam, chiếm 40% nền kinh tế thế giới, nhưng
Trung Quốc không được tham gia. Hoa Kỳ muốn buộc Trung Quốc phải chấp nhận các
tiêu chuẩn của TPP, còn các nước khác như Hàn Quốc có thể thương lượng để gia
nhập sau này.
Mô hình cho TTIP tương lai ?
Ủy viên châu Âu phụ trách thương mại Cecilia Malmström chúc mừng
thành công của đàm phán TPP. Thương lượng về Hiệp định Tự do Mậu dịch xuyên Đại
Tây Dương (TTIP, hay TAFTA theo tiếng Pháp) bắt đầu từ năm 2013 hiện vẫn đang
dậm chân tại chỗ do tâm lý nghi ngại ở một số nước, nhất là Đức và Pháp.
Chính quyền Obama trước đó cũng đã rất cực nhọc để đạt được TPA
(Trade Promotion Authority), tức quyền đàm phán nhanh để chính phủ rộng tay
thương thuyết với các đối tác, sau đó Quốc hội chỉ có thể thông qua hoặc bác bỏ
toàn bộ. Nhà Trắng phải đối đầu với những người chống đối ngay trong đảng Dân
chủ của ông Barack Obama.
Tổng thống Hoa Kỳ khi hoan nghênh đàm phán thành công đã nhấn
mạnh hiệp định TPP phản ánh «
những giá trị Mỹ ». Ông nói : «
Chúng ta có thể giúp đỡ các công ty Mỹ bán được nhiều sản phẩm và dịch vụ hơn
trên khắp thế giới (…) Quan niệm của tôi về trao đổi thương mại luôn dựa theo
một nguyên tắc : bảo đảm rằng các doanh nghiệp và người lao động Mỹ có thể
chiến đấu bằng các vũ khí tương đương (với các nhà cạnh tranh nước ngoài). Khi
trên 95% khách hàng tiềm năng sống ở bên ngoài biên giới, chúng ta không thể để
cho các nước như Trung Quốc áp đặt những quy định cho nền kinh tế toàn cầu ».
Tổng thống Obama nói thêm : «
Chính nhờ hiệp định kết thúc tại Atlanta hôm nay, trên 18.000 sắc thuế mà các
nước khác đánh vào sản phẩm Mỹ bị hủy bỏ (…). Hiệp định TPP sẽ củng cố quan hệ
chiến lược với các đối tác của Hoa Kỳ tại một khu vực sống còn cho thế kỷ 21 ».
Các điểm vướng mắc chính trong vòng đàm phán cuối là thời hạn
dành cho quyền sở hữu trí tuệ các dược phẩm sinh học, sản phẩm sữa của Úc và
New Zealand xuất qua Canada, phụ tùng xe hơi Nhật xuất sang Bắc Mỹ.
Cửa ải Quốc hội Mỹ
Hiệp định sẽ phải được cả 12 quốc gia thành viên ký kết và phê
chuẩn, một điều có thể không dễ dàng đối với một số nước.
Tổng thống Mỹ chỉ có thể ký hiệp định 90 ngày sau khi chính thức
thông báo ý định cho Quốc hội. Sau đó chính quyền phải trao cho các dân biểu,
nghị sĩ các báo cáo và dự thảo luật phù hợp với luật pháp của Mỹ, sau đó Quốc
hội mới bỏ phiếu.
Cuộc tranh luận tại Quốc hội Hoa Kỳ để phê chuẩn hiệp định TPP
sẽ diễn ra vào ngay thời kỳ cao điểm vận động tranh cử Tổng thống Mỹ. Một trong
số các ứng cử viên Dân chủ là Bernie Sanders ngay sau khi đàm phán kết thúc đã
tố cáo hiệp định là «
tai hại », cho rằng «
Wall Street và các tập đoàn lớn đã lại chiến thắng ». Dân biểu
Dân chủ Louise Slaughter cảnh báo sẽ phối hợp với các nghị viên Canada và Úc để
ngăn trở TPP. Về phía thượng nghị sĩ Cộng hòa Orrin Hatch nhận định, các chi
tiết đầu tiên về TPP cho thấy hiệp định «
hoàn toàn chưa đầy đủ ».
Thủ tướng bảo thủ Canada Stephen Harper cũng phải đối mặt với kỳ
bầu cử Quốc hội trong gần hai tuần tới, chịu áp lực nặng nề của nông dân trong
nước về sản phẩm sữa. Ông khẳng định TPP « là nhân tố chủ chốt trong chính sách quản lý và giúp
tăng trưởng » nền kinh tế Canada, hiện đang có nguy cơ suy
thoái.
« Hiệp định của thế kỷ 21 »
TPP giúp mở cửa những thị trường lớn cho các sản phẩm nông
nghiệp, trong đó Nhật Bản vốn lâu nay cứng rắn đã có những nhượng bộ đáng kể.
Phía Hoa Kỳ chấp nhận giảm thuế hải quan phụ tùng xe hơi cho một số nước không
tham gia TPP như Thái Lan, Trung Quốc.
Hiệp định thiết lập những cơ chế để giải quyết tranh chấp giữa
các nhà đầu tư ngoại quốc với các chính phủ, tránh dành ưu đãi cho doanh nghiệp
nhà nước khi ký hợp đồng. TPP cũng đòi hỏi các nước như Việt Nam, Mêhicô và
Malaysia cải thiện các điều kiện lao động cho công nhân.
Riêng với Việt Nam, đây là cơ hội cho hàng xuất khẩu, tuy còn
phải khắc phục nhiều khó khăn để đáp ứng các yêu cầu, như nguyên liệu cho ngành
dệt may chẳng hạn. Đặc biệt vấn đề làm chính quyền Việt Nam ngần ngại nhất là công
đoàn độc lập, gần đây cũng đã được vượt qua khi Hà Nội « chấp nhận quy chiếu theo
chuẩn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) »mà Việt Nam là thành
viên.
__._,_.___
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Cám ơn bạn đã đọc và cho Ý kiến.