Luật nông trại Mỹ: Nông dân cá tra cùng đường?

Nam Nguyên, phóng viên RFA
2014-02-13

  

• In trang này
• Chia sẻ
• Ý kiến của Bạn
• Email

02122014-us-farm-bill-nn.mp3 

Một ao nuôi cá tra ở vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Source nongnghiep.vn

 Nghe bài này

Luật nông trại farm bill vừa được Tổng thống Hoa Kỳ Barrack Obama ký ban hành ngày 7/2/2014 có thể ảnh hưởng lớn tới kim ngạch cá tra vào Mỹ, đồng thời xóa xổ hàng loạt ao nuôi của hộ nông dân nhỏ lẻ ở đồng bằng sông Cửu Long.

Thách thức cho ngành thuỷ sản

Tất cả các ao nuôi cá tra và nhà máy chế biến ở Việt Nam sẽ phải nâng cấp và kiểm soát chặt chẽ theo tiêu chuẩn Mỹ, nếu còn muốn sản phẩm cá tra được xuất khẩu vào thị trường này. Theo Luật Nông Trại (farm bill) mới ban hành, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ sẽ áp dụng tiêu chuẩn qui định cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Mỹ sẽ phải đáp ứng các tiêu chuẩn ngang hàng với mặt hàng cá da trơn được sản xuất tại Hoa Kỳ, từ qui trình sản xuất cho đến việc đóng gói và xuất khẩu.

Về nguyên tắc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ sẽ công bố điều kiện cụ thể để thực thi Luật nông trại trong vòng 60 ngày, kể từ ngày 7/2/2014 là ngày Tổng thống Obama ký Luật này. Tuy vậy có thể thấy trước là tiêu chuẩn sản xuất, chế biến đóng gói thủy sản ở nước Mỹ, vốn dĩ là một quốc gia phát triển, sẽ không dễ dàng cho một quốc gia như Việt Nam, đặc biệt đối với những nông dân nuôi cá tra ở Việt Nam.

Trả lời Nam Nguyên, ông Nguyễn Tử Cương Uỷ viên Thường vụ Hiệp hội Cá tra Việt Nam, Phó ban quản lý chất lượng và thương hiệu cá tra nhận định:

“ Dù hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp Mỹ chưa ban hành, nhưng có thể dự đoán trước là sẽ có những nội dung căn bản. Thứ nhất từng lô hàng cá tra sẽ phải kèm theo lý lịch, nó được nuôi ở farm nào và farm đó kiểm soát an toàn thực phẩm, an toàn bệnh dịch, an toàn môi trường và an sinh xã hội ra sao. Chúng tôi nghĩ rằng nước Mỹ đi tiên phong các thị trường khác như Châu Âu và các nơi khác cũng sẽ đòi hỏi như thế này. Việt Nam đã tính trước và có chuẩn bị nhưng khi Luật này có hiệu lực Việt Nam sẽ gặp một số khó khăn trong thời gian đầu. Cụ thể là xuất khẩu thủy sản vào Mỹ có thể bị chững lại. Tuy nhiên trong xu thế quan hệ mọi mặt nói chung giữa Việt Nam và Mỹ đang được cải thiện, chúng tôi nghĩ rằng sẽ có đàm phán giữa Bộ Nông nghiệp Việt Nam và Bộ Nông nghiệp Mỹ để có lộ trình thích hợp đáp ứng được Luật Mỹ, nhưng đồng thời cũng không gây quá nhiều khó khăn cho Việt Nam trong quá trình chuyển đổi.”

Nước Mỹ đi tiên phong các thị trường khác như Châu Âu và các nơi khác cũng sẽ đòi hỏi như thế này. Việt Nam đã tính trước và có chuẩn bị nhưng khi Luật này có hiệu lực Việt Nam sẽ gặp một số khó khăn trong thời gian đầu. Cụ thể là xuất khẩu thủy sản vào Mỹ có thể bị chững lại

ông Nguyễn Tử Cương

Năm 2013 tổng lượng cá tra Việt nam xuất khẩu ra thế giới trị giá 1,8 tỷ USD. Theo lời ông Nguyễn Tử Cương kể từ năm 1995 Hoa Kỳ là thị trường chi phối từ 27% tới 33% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam nói chung và cá tra nói riêng. Việt Nam sẽ không thể để mất một thị trường nhập khẩu cá tra gần ngang bằng với tất cả các nước EU gộp lại.

Một ao nuôi cá tra theo mẫu của VietgGap ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Courtesy VietGap

Cơ hội tái cơ cấu lại ngành cá tra

Vẫn theo lời ông Nguyễn Tử Cương hiện nay 60% những hộ nuôi cá tra nhỏ lẻ ở đồng bằng sông Cửu Long hoặc đã bỏ nghề, đã bán ao cho doanh nghiệp, hoặc đã liên kết thành những nhóm hợp tác để có tiếng nói chung cho quyền lợi của mình. Những nhóm liên kết này đã bắt đầu thực hiện áp dụng qui phạm thực hành nuôi thủy sản bền vững VietGap.  Tiêu chuẩn này có thể xem là tương đương với bất kỳ tiêu chuẩn nào trên thế giới và dễ điều chỉnh đáp ứng Luật nông trại Hoa Kỳ.

 Ông Nguyễn Tử Cương tiếp lời:

“ Nuôi trồng thủy sản trong đó có cá tra sẽ phải tiến theo con đường hội nhập quốc tế trong đó những nội dung căn bản nhất đó là hoạt động nuôi trồng hoạt động chế biến và xuất khẩu phải đảm bảo được 4 trị an: một là an toàn thực phẩm; hai là an toàn cho môi trường; ba là an toàn bệnh dịch và thứ tư là an sinh xã hội. Đương nhiên khi áp dụng những tiêu chí này thì những hộ nuôi nhỏ sẽ gặp khó khăn hơn vì họ ít vốn. Những nơi có diện tích nuôi lớn gắn với nhà máy chế biến thì có nhiều thuận lợi hơn.”

Một nông dân đang nuôi cá tra ở đồng bằng sông Cửu Long, trầy trật vì vừa thua lỗ vừa bị doanh nghiệp nợ tiền cá không thanh toán đúng hạn, phát biểu với chúng tôi:

“Nói lý thuyết chứ ai mà làm nổi, làm kiểu đó cá 50.000đ/kg cũng chưa đủ lời nữa. Anh nuôi là phải có ao lắng, bơm nước qua ao lắng rồi mới xả ra hào cá. Thuốc thì phải xài ít lại, nhưng cá hao, chết mà không cho ăn thuốc thì nó chết sạch trơn. Nghề cá này một trăm lẻ một chuyện khó, nhưng mà xiết quá thì nghỉ hết trơn.”

Nuôi trồng thủy sản trong đó có cá tra sẽ phải tiến theo con đường hội nhập quốc tế trong đó những nội dung căn bản nhất đó là hoạt động nuôi trồng hoạt động chế biến và xuất khẩu phải đảm bảo được 4 trị an: một là an toàn thực phẩm; hai là an toàn cho môi trường; ba là an toàn bệnh dịch và thứ tư là an sinh xã hội

Ông Nguyễn Tử Cương

Chúng tôi phản ánh ý kiến của hộ nông dân nuôi cá tra nghi ngại việc chuyển đổi qua qui trình VietGap rất tốn kém khó có lời. Ông Nguyễn Tử Cương khẳng định áp dụng VietGap sẽ giảm chi phí và có lợi hơn rất nhiều. Tuy vậy nhưng hộ nuôi phải liên kết thành từng cụm để có diện tích lớn đủ điều kiện phát triển, hiện nay chính phủ có chương trình tài trợ huấn luyện và chứng nhận VietGap cho người nuôi cá. Ông nói:

Một hộ nuôi cá tra đơn lẻ. AFP

“Việc áp dụng VietGap thì khó khăn lớn nhất ở đây là cấu trúc ao đầm để kiểm soát được lượng nước đầu vào, đồng thời phải xử lý được chất lượng nước thải ra ngoài môi trường. Rõ ràng chính phủ Việt Nam và người nuôi trồng đứng trước một sự lựa chọn: hoặc là cứ duy trì như hiện nay để rồi môi trường nuôi trồng của Việt nam bị hủy hoại và sản phẩm thì luôn luôn gặp rủi ro ở các thị trường xuất khẩu. Hay là phải mạnh dạn đổi mới và đáp ứng được các tiêu chuẩn như VietGap…chính phủ Việt Nam và đa số người nuôi lựa chọn con đường thứ hai. Tức là chúng tôi bảo đảm 4 trị an, trước hết là bảo vệ môi trường của chính mình, sau đó là thực phẩm an toàn cho người Việt Nam và người tiêu dùng trên thế giới.”

Theo lời ông Nguyễn Tử Cương, các hộ nuôi cá tra đơn lẻ đã thấy rằng dù không có một áp đặt nào từ thị trường thì tự họ đã thấy rất khó khăn để tồn tại. Những hộ này không còn lựa chọn nào khác hoặc là từ bỏ nghề nuôi cá tra hoặc là liên kết và gắn bó chặt chẽ với nhà chế biến, thông qua đó nắm được yêu cầu của thị trường, hãy gom ruộng lại và áp dụng VietGap thì lúc đó mới có thể thành công.

Bên cạnh sự đau khổ của hàng vạn người nuôi cá tra, từng lao đao vì được mùa mất giá và nạn doanh nghiệp chiếm dụng vốn, phải chăng Luật Nông trại farm bill của Hoa Kỳ lại chính là một cơ hội cho Việt Nam tái cơ cấu lại ngành cá tra theo hướng phát triển bền vững.

"Thành phần phản động"

Tổ chức phóng viên không biên giới coi nhà nước Việt  Nam  là "kẻ thù của internet". Ở Việt  Nam  thì từ xưa nay coi những ai không cùng tiếng nói với đảng cầm quyền là khủng bố, là bè lũ tay sai bán nước, là phản động, là kẻ thù.

Tôi xin kể lại câu chuyện mới nhất mà tôi chứng kiến: Vì là dân làm du lịch nên tôi đi nhiều nơi. Trong một lần đến khu chữa bệnh cho người phong ở ngoại ô thành phố Buôn Ma Thuột tôi biết một hoàn cảnh thương tâm.

Chị H'B. bị bệnh tim, không chồng có 2 con nhỏ.  Một đứa bị rớt xuống giếng và chết.  Chị và thằng con người Ê Đê thì bị bệnh tim nặng.  Gia đình của chị  trong khu bệnh phong rất nghèo khổ.  Hoàn cảnh của chị H'B. rất thương tâm. Tôi kể chuyện này cho một người bạn làm bác sĩ ở  Singapore  nghe.  Anh bác sĩ tốt bụng nghe rồi vận động kiếm nguồn giúp đỡ. 

Tôi từ thành phố lên nhà chị H'B. ở Buôn Tour A, xã Draysap, huyện Krong Ana( cách thành phố BMT khoảng 15km) đi làm hộ chiếu. Tôi nghĩ rằng hoàn cảnh thương tâm của chị H'B. thì ai ai thấy cũng chạnh lòng thương cảm.  Thế nhưng khi đưa mẹ con chị H'B. vào PA18 là cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của tỉnh Daklak thì công an từ chối cấp hộ chiếu và bắt bớ luôn cả tôi và gia đình của chị H'B. này.

Hình minh họa

Trong 3 tiếng giam giữ tôi ở PA 18 tỉnh Daklak họ tra khảo tôi là ai xúi giục, thế lực thù địch nào yêu cầu, bọn phản động nào hướng dẫn tôi lên nơi xa xôi này giúp gia đình chị H'B. này?  Họ lập biên bản tới biên bản lui hết người này đến người khác phần đầu là ghi tên họ, cơ quan, hộ khẩu của tội tiếp phần sau là:  Ai? kẻ thù nào bọn xấu nào? bọn phản động nào? đã khiến tôi lặn lội từ Sài Gòn lên đây giúp đỡ hoàn cảnh chị H'B.  Tôi chỉ có một lời khai:  Tôi hành động vì lòng thương cảm gia đình chị H'B. này.  Nếu các anh muốn bắt kẻ thù, bọn phản động thì hãy bắt lương tâm của tôi đây.  Vì chính lương tâm của tôi khiến tôi làm điều này.  

Tôi sinh năm 1980 khi đất nước không còn chiến tranh, trong các bài học người ta dạy tôi ở trường thì kẻ thù của dân tộc là đế quốc Mỹ và phản động là bè lũ tay sai bán nước.  

Ở trường tôi chưa học bài học là người dân tộc thì KHÔNG ĐƯỢC cấp được cấp hộ chiếu và ai giúp đỡ cho họ đi làm hộ chiếu để đi chữa bệnh nhân đạo cũng bị kể là bọn xấu là phản động.  

Lẽ nào lòng thương người khi thấy họ gặp cảnh khốn cùng thì cũng bị kể là phản động là bọn xấu sao?  

Khi tôi về lại thành phố thì từ ngày 10.3.2012 đến nay hơn 1 tuần an ninh thành phố kêu tôi lên làm việc nhiều lần cũng quanh đi quẩn lại kẻ thù nào, bọn xấu nào, thế lực phản động nào xui khiến tôi lên dẫn một gia đình người dân tộc đi làm hộ chiếu.  Qua điện thoại thì tôi cũng biết phía gia đình chị H'B. hết cha mẹ, anh chị cũng bị bắt lên công an huyện làm việc liên tục.  

Câu chuyện này xảy ra cho tôi, gia đình chị H'B. khốn khổ vào tháng 3.2012 chứ không phải là xa xăm gì.  Có thể rồi chị H'B. sẽ chết không phải vì bệnh tim bẩm sinh mà vì bị bắt lên để điều tra tìm cho ra kẻ xấu, kẻ thù nào đó trong tưởng tượng của công an tỉnh Daklak.  

Tại sao nhà nước hiện nay sợ kẻ thù, sợ những ai mà họ cho là phản động đến thế?

Thế kẻ thù, các thế lực phản động của nhà nước Việt  Nam  hiện đang ở đâu và làm những gì để họ phải sợ như vậy?

Kẻ thù của nhà nước Việt  Nam  hiện nay chính là sự thật được phơi bày.  Là lòng tốt, là lương tâm, lòng yêu đồng bào, yêu quê hương.  Những kẻ thù này của nhà nước hiện nay thì hiện hữu khắp nơi nó ở ngay trong trái tim của mọi người.  

Chúng tôi không thấy "ngụy quân ngụy quyền" bán nước ra sao nhưng thấy là nhà nước dẫn Trung Quốc vào khai thác Bô Xít trên Tây Nguyên.   

Chúng tôi không thấy bọn xấu hay thế lực thù địch của nhân dân ra sao nhưng thấy hàng triệu người dân mất đất, mất nhà đi kêu oan khắp nơi vì các chính sách của nhà nước hiện nay.  

Chúng tôi không biết là ở các nước Âu Mỹ thì bọn tư bản hút máu dân ra sao nhưng thấy ngày nay ra phường hay vào các cơ quan nhà nước thì phải có phong bì lót tay mới xong việc.  

Chúng tôi không biết là cảnh sát ở nước ngoài đối xử với người dân ra sao chứ tôi thấy ở Việt Nam thì Cảnh sát giao thông thì vòi tiền trắng trợn, công an và dân phòng thì hở ra là đánh người dân tàn nhẫn, gần đây thì có nhiều người chết trong đồn công an.  

Tôi không biết ở nước khác thì sao chứ ở Việt Nam thì các trang web BBC, RFA, RFI, Danlambao, Danluan, Danchimviet bị chặn tường lửa.  Muốn đọc tin tức khách quan thì vượt tường lửa mà vào các trang này.  

Cách xếp hạng của tổ chức không biên giới coi nhà nước Việt  Nam  là kẻ thù của internet thì không có gì bàn cãi.  Nhưng nhà nước Việt  Nam  luôn coi sự thật, lòng tốt, lòng yêu nước là kẻ thù của họ thì mới là chuyện cần suy nghĩ.  Chính nhà nước Việt  Nam  coi họ là kẻ thù, là phản động của sự thật và văn minh nhân loại.  Và chính nhà nước này chứng minh cho nhân dân trong nước và thế giới loài người thấy rằng đảng cầm quyền ở Việt  Nam  hiện nay mới là phản động và là bè lũ bán nước.  

An ninh Việt  Nam  cũng khỏi nhọc công tìm kiếm bọn phản động, kẻ thù của đảng cho tốn sức.  Lương tâm công chính và lòng yêu nước thương nòi  hiện hữu khắp nơi trên dải đất hình chữ S này.  

Sài Gòn 19.3.2012

Biếm họa Kuốc Kuốc (Danlambao)