14 NĂM PUTIN CẦM QUYỀN NƯỚC NGA

 

14 NĂM PUTIN CẦM QUYỀN NƯỚC NGA

MINH THU

tka23 post

 

Cuộc khủng hoảng chính trị tại Ukraine chỉ là một trong chuỗi thách thức khả năng  điều hành của  Putin trong suốt 14 năm làm lãnh đạo nước Nga.

Ông Putin được xem là nhà lãnh đạo thế giới dày dặn kinh nghiệm chính trị. Bởi trong 14 năm làm chính trị gia hàng đầu nước Nga, ông đã đối mặt với không ít cuộc khủng hoảng từ lớn tới nhỏ.

 Một điều không thể phủ nhận là đứng trước bất cứ cuộc khủng hoảng nào, Tổng thống Putin vẫn luôn biết cách xử lý mà không mất bình tĩnh. 

Dưới đây là 10 cuộc khủng hoảng mà  Putin từng phải giải quyết được tờ Global Post lựa chọn:

Thảm họa Y2K

Nhắc tới sự kiện Y2K, nhiều tin đồn cho rằng thế giới đối mặt với ngày tận thế vào năm 2000. Nhưng thực tế, không một chiếc máy bay nào rơi khỏi bầu trời và các tài khoản ngân hàng cũng không hề biến mất đầy bí ẩn như lời đồn đoán. 

Tuy nhiên, một sự kiện đặc biệt đã xảy ra tại điện Kremlin. Vào đúng đêm Giao thừa năm 1999, ông Putin được giao một công việc khó nhằn trở thành quyền Tổng thống từ một nhà lãnh đạo ốm yếu và ngày càng mất dần thế lực, Boris Yeltsin. Vào thời điểm đó, ông Yeltsin được xem là vị tổng thống đứng đầu một bộ máy chính quyền lỏng lẻo và đầy tham nhũng đang đứng trước nguy cơ sụp đổ.  

Tai nạn chìm tàu ngầm Kursk

Ngày 12/8/2000, chỉ sau 4 tháng Tổng thống Putin chính thức tuyên thệ nhậm chức, chiếc tàu ngàm Kursk đã bốc cháy và bị đắm tại vùng biển Barents. Toàn bộ 118 thủy thủ trên tàu đều thiệt mạng. Cả nước Nga tổ chức ngày quốc tang. 

Đây cũng chính là sự kiện chấm dứt quãng thời gian "trăng mật" trong thời kỳ đầu nhậm chức của Tổng thống Putin. Tuy nhiên, vào thời điểm này, ông Putin lại đang có chuyến công tác tới Biển Đen và không kịp quay trở về Moscow trong vòng 4 ngày để tham gia cùng ban lãnh đạo xử lý thảm họa đắm tàu ngầm Kursh. 

Trong vòng 1 tuần sau thảm họa, Hải quân Nga đã từ chối lời mọi đề nghị giúp đỡ của chính phủ nước ngoài. Động thái này đã làm bùng phát làn sóng phản đối trong dư luận Nga khi mà một số nguồn tin cho rằng ít nhất 23 thủy thủ đã may mắn sống sốt sau vụ nổ và đang chờ được cứu hộ. 

Vụ đắm tàu ngầm Kursh đã khiến niềm tin của người dân Nga đối với Tổng thống Putin sụt giảm. Theo kết quả một cuộc điều tra được tiến hành sau 1 tuần xảy ra thảm họa chìm tàu ngầm, 65% số người được hỏi cho biết họ đồng tình với cách xử lý của Tổng thống. Con số này đã giảm từ mức 73% so với hồi cuối tháng 7/2000.  

Tấn công nhà hát Moscow

Ngày 23/10/2002, khoảng 40 tay súng nổi dậy Chechnya đã tiến hành bao vây và bắt giữ toàn bộ số khán giả trong nhà hát Dubrovka tại Moscow làm con tin. Theo đó, hơn 800 người đã bị các tay súng Chechnya bắt giữ trong vòng 2 ngày rưỡi. Phiến quân Chechnya cũng đã đưa ra yêu cầu buộc quân đội Nga rút lui khỏi Cộng hòa Chechnya – vùng đất đấu tranh đòi quyền độc lập sau 2 cuộc chiến kéo dài gần 1 thập niên. 

Tuy nhiên Tổng thống Putin đã dứt khoát không đàm phán với những kẻ khủng bố. Thay vào đó, các đơn vị đặc nhiệm Nga được điều động bao vây nhà hát và bơm hơi độc thần kinh thông qua hệ thống đường ống thoát khí. Vấn đề duy nhất mà cả quân đội Nga và các nhân viên y tế không tiết lộ cho báo giới đó là loại khí độc được bơm vào rạp hát.  

Kết quả là toàn bộ 40 tay súng nổi dậy Chechnya đã bị tiêu diệt khi bị quân đội Nga bắn hạ trong lúc gần như bất tỉnh vì hít phải khí độc thần kinh. Ngoài ra, 130 con tin cũng đã thiệt mạng dưới tác động của khí độc. 

Nhiều tin đồn cho rằng các cơ quan an ninh Nga đã đồng lõa tham gia vào vụ tấn công tiêu diệt các tay súng Chechnya nhưng không ai đưa ra được bằng chứng xác thực.

Sau cuộc tấn công giải cứu tại nhà hát Moscow, Tổng thống Putin tiếp tục thẳng tay đàn áp phiến quân Chechnya cũng như giới hạn nguồn tin đăng tải đối với giới truyền thông Nga. Điển hình, NTV, một đài truyền hình Nga đã làm trái với chỉ đạo của điện Kremlin khi cho đăng tải hàng loạt lời chỉ trích chính phủ. Vào tháng 1/2003, người đứng đầu NTV đã bị sa thải và đài truyền hình này buộc phải ngừng hoạt động.

Bắt cóc con tin tại trường học Beslan

Cuộc chiến giữa Nga và quân ly khai Chechnya lại tái diễn với hậu quả thảm khốc hơn vào ngày 1/9/2004. Ngay trong ngày khai trường tại Beslan, một thị trấn phía bắc Caucasus, các tay súng Chechnya đã bao vây ngôi trường và bắt giữ hơn 1.000 người với 3/4 con tin là trẻ em.

Một lần nữa, lực lượng ly khai yêu cầu Nga công nhận nền độc lập của Cộng hòa Chechnya. Tuy nhiên, các lực lượng an ninh Nga đã xông vào tòa nhà, nơi các tay súng Chechnya giam giữ con tin trong 3 ngày. Kết quả là ít nhất 334 người đã thiệt mạng bao gồm 186 học sinh. 

Một lần nữa dư luận lên tiếng chỉ trích khả năng xử lý tình huống của các lực lượng an ninh Nga. Tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Putin cũng bị giảm nhẹ từ mức 68% vào tháng Tám xuống còn 66% sau khi xảy ra vụ bắt cóc tại trường học Beslan. 

Putin "tự giáng chức" xuống làm Thủ tướng

Theo hiến pháp Nga, ông Putin không thể nắm quyền Tổng thống trong 3 nhiệm kỳ liên tiếp. Do đó, vào tháng 3/2008, ông Putin đã chuyển giao quyền Tổng thống cho người kế nhiệm mà chính ông lựa chọn là Dmitry Medvedev. 

Ông Putin đã tính toán trước mọi việc và đảm bảo chiếc ghế Thủ tướng do mình nắm giữ. Một điều không thể phủ nhận là thực quyền chưa bao giờ tuột khỏi tay võ sĩ judo này. 

Chiến tranh tại Nam Ossetia

Vào tháng 8/2008, tình hình căng thẳng liên tiếp leo thang tại Abkhazia và Nam Ossetia, 2 khu vực ly khai đòi tuyên bố độc lập khỏi Georgia. Trong khi đó, Tổng thống Georgia, Mikheil Saakashvili đã tiến hành nã pháo vào thủ phủ của Nam Ossetia là Tskhinvali. Theo ông Saakashvili, đây là hành động nhằm trả đũa cho một cuộc tấn công của quân đội Nga.  

Moscow đã cử binh sĩ tham gia cuộc chiến kéo dài 5 ngày. Kết quả là khu vực Nam Ossetia và Abkhazia vẫn trong tình bất ổn nhưng trên danh nghĩa là hoàn toàn vắng bóng lực lượng khủng bố. 

Về cơ bản, đây được xem là một thách thức lớn và cuộc khủng hoảng dành riêng cho Tổng thống mới nhậm chức Dmitry Medvedev. Trong bài phát biểu trước báo giới vào năm 2009, ông Medvede thừa nhận việc cử binh sĩ tới Georgia là "quyết định khó khăn nhất mà ông từng đưa ra".  

Thực tế, không ai cảm thấy ngạc nhiên khi biết rằng Thủ tướng Putin cũng là người liên quan tới quyết định điều quân tới Georgia mặc dù vào thời điểm đó, ông Putin đang ở Bắc Kinh. 

Làn sóng phản đối trên đường phố Moscow

Vào tháng 12/2011, mọi thứ bắt đầu trở nên xáo trộn khi các cuộc bầu cử quốc hội Nga có sự tham gia của đa số thành viên thuộc Đảng nước Nga thống nhất của ông Putin. Ngoài ra, bản thân ông Putin cũng tuyên bố ý định tranh cử chiếc ghế Tổng thống vào năm 2012. 

Do đó, hàng ngàn người đã xuống đường biểu tình yêu cầu chính phủ tổ chức các cuộc bầu cử mang tính công bằng mà một số quan sát viên gọi đây là "Cuộc cách mạng Tuyết". 

Làn sóng biểu tình tiếp tục bùng nổ vào tháng 5/2012, ngay trước ngày ông Putin chính thức nhậm chức Tổng thống nhiệm kỳ thứ ba. Kết quả, hơn 400 người biểu tình bị bắt giam và 30 người bị buộc tội. Cho tới hôm nay, 7 người vẫn đang bị xét xử và chờ tuyên án. 

Ban nhạc nổi loạn Pussy Riot

Những kẻ gây rối là 3 cô gái thành viên của nhóm nhạc Pussy Riot gồm Nadezhda Tolokonnikova (23 tuổi), Maria Alyokhina (24 tuổi), và Yekaterina Samutsevich (29 tuổi). Vào ngày 21/2/2012, cả ba đã đeo mặt nạ, mặc áo hở vai và váy ngắn, bước lên bệ thờ của nhà thờ Chúa cứu thế ở Moscow, vừa hát vừa gào một bài ca có câu: "Mẹ Mary xin hãy đuổi Putin đi". 

Các thành viên bị bắt giam ngay sau đó và bị đưa ra xét xử từ hôm 30/7 với cáo buộc "quậy phá có động cơ thù hằn hay chống đối tôn giáo". Họ đã bị kết án 2 năm tù. Tuy nhiên, một người đã được thả tự do ngay khi tòa tuyên án. 

Dư luận quốc tế đã lên tiếng phản đối quyết định của Tòa án Nga. Song theo bản điều tra hồi tháng 7/2012, 1/3 người dân Nga được hỏi đều cho rằng 3 cô gái này cần phải bị nghiêm trị vì hành động sai trái của mình. 

Thế vận hội Sochi 2014

Khoản tiền đầu tư 50 tỷ USD vào Thế vận hội mùa Đông Sochi 2014 của Tổng thống Putin đã vấp phải sự chỉ trích của dư luận. khi một số phóng viên phàn nàn tại nhiều phòng khách sạn, hệ thống nước nóng, rèm nhà tắm và tay nắm cửa hoàn toàn không được lắp đặt. 

Nhân sự kiện Thế vận hội mùa Đông, Tổng thống Putin đã quyết định thả tự do cho các nữ phạm nhân thuộc ban nhạc Pussy Riot. Nhưng ngay sau đó, các cô gái này lại tiếp tục phát động chiến dịch phản đối Olympic tại thành phố Sochi. 

Khủng hoảng Ukraine

Các cuộc biểu tình tại Kiev hồi tháng 11 năm ngoái bùng phát khi cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovich từ chối ký kết thỏa thuận hợp tác với Liên minh châu Âu (EU) và quay sang thắt chặt quan hệ với Nga. Tình hình căng thẳng khủng hoảng chính trị tại Ukraine leo thang từ tháng 12/2013 – 2/2014, đúng thời điểm Nga tổ chức Thế vận hội Sochi. 

Khi làn sóng phản đối tại Kiev dâng cao, ông Yanukovich đã buộc phải chạy sang Nga vào ngày 21/2. Quyền kiểm soát đất nước đã thuộc về lực lượng người biểu tình tại quảng trường Maidan và họ đã thành lập một chính phủ mới. 

Trong khi đó, Cộng hòa tự trị Crimea thuộc Ukraine - nơi Hải quân Nga đặt căn cứ, đã quyết định tách khỏi Kiev và sáp nhập vào Nga. Theo đó, vào tháng Ba, Crimea đã tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý với kết quả là đa số người dân ủng hộ sáp nhập vào Liên bang Nga. 

Những hành động can thiệp của Nga tại Ukraine đã vấp phải sự phản đối của Mỹ và châu Âu. Cả Washington và EU đều áp đặt lệnh trừng phạt kinh tế nhằm gây khó dễ với Tổng thống Putin. 

Điều đáng nói là 83% người dân Nga vẫn tỏ ý đồng thuận với hành động của Tổng thống Putin. Ngay cả trong bối cảnh hiện nay khi chính quyền Kiev đang chiến đấu chống lại quân nổi dậy đòi ly khai tại khu vực miền đông Ukraine. Vụ tai nạn máy bay MH17 của hãng hàng không Malaysia cướp đi sinh mạng của 298 người hôm 17/7 tại miền đông Ukraine cũng không thể giúp tình hình căng thẳng chiến sự tại đây giảm bớt nhiệt. 

Tình báo Mỹ cáo buộc quân nổi dậy tại miền đông Ukraine đã dùng hệ thống tên lửa do Nga cung cấp, để bắn hạ MH17. Trong khi, Mỹ và EU tiếp tục áp đặt thêm lệnh trừng phạt tăng cường với Nga. 

 

Putin Tự Hại 

Ngô Nhân Dụng
July 24, 20140 Bình Luận

Tổng Thống Nga Vladimir V. Putin đang lâm vào thế bí sau khi chiếc máy bay MH-17 của Hàng Không Mã Lai bị bắn hạ, làm chết 298 người. 

Cả thế giới công nhận một hỏa tiễn SA-11 của Nga đã bắn rớt chiếc phi cơ này, từ vùng đất do quân phiến loạn kiểm soát, do ông Putin tiếp tế vũ khí và đưa biệt kích Nga sang chỉ huy. Nhưng ông Putin vẫn chối; trâng tráo nhất là các đài ti vi Nga đổ tội cho chính phủ Ukraine, với cơ quan tình báo Mỹ CIA đứng sau lưng. Nhưng quân đội Ukraine chưa bao giờ dùng đến loại hỏa tiễn từ dưới đất bắn lên (địa không) trong các cuộc tiễu trừ phiến loạn, giản dị vì quân nổi loạn chưa bao giờ có máy bay. 

Quân đội Nga hay Ukraine đều có khả năng xác định một chiếc máy bay trên cao 10,000 mét là phi cơ quân sự hoặc dân sự, quân phiến loạn thì không có dụng cụ kỹ thuật và được huấn luyện, cho nên mới họ lầm chiếc Boeing 777 là phi cơ chiến đấu. Nhưng họ cũng không có chuyên viên để điều khiển việc phóng chiếc hỏa tiễn “tầm nhiệt” SA-11 này. Phải có các chuyên viên trong quân đội Nga tham dự trong tội ác.

Vladimir Putin vẫn tìm cách chối tội. Hai tướng lãnh người Nga vẫn còn lên tiếng đổ tội cho quân đội Ukraine, đòi hỏi chính phủ Mỹ phải trưng ra bằng cớ là quân phiến loạn đã phóng chiếc hỏa tiễn. 

Ông Putin còn một cách chối tội khác, là mô tả chiếc hỏa tiễn đó là do quân phiến loạn cướp được từ kho vũ khí của quân đội Ukraine, mà việc đó có thể xẩy ra. Nhưng các hỏa tiễn chứa trong kho thường không đầy đủ, đặc biệt là còn thiếu các đầu đạn chứa chất nổ và bộ phận kích hỏa. Vì vậy, câu chuyện dính tới cả chính quyền cộng sản Việt Nam.

 Cảnh sát quốc tế mới ngăn chặn được một kiện hàng chứa các bộ phận của hỏa tiễn SA-11, xuất phát từ Việt Nam trên đường chuyển tới Ukraine. Có thể chính quyền Nga đã yêu cầu cộng sản Việt Nam trả lại một số bộ phận viện trợ trong thời chiến tranh, và ra lệnh gửi thẳng sang miền Ðông Ukraine, nơi phiến quân kiểm soát để tránh tiếng cho Nga.

Vladimir Putin đang tự đưa đầu vào chiếc thòng lọng mà ông ta tính dùng để treo cổ nền độc lập và chế độ tự do dân chủ tại Ukraine. Putin đã mù quáng vì tham vọng tái lập một đế quốc Nga, giống như từ thời các Nga hoàng và thời chế độ cộng sản. Năm 1994, Putin đã nói về nỗi ẩn ức của mình tại một hội nghị quốc tế ở St. Petersburg; khi đó ông ta mới chỉ là phụ tá cho vị thị trưởng thành phố này. Putin nói rằng lãnh thổ Nga đã bị xé mất quá nhiều đất đai sau khi chế độ cộng sản sụp đổ. Ông ta kể đến vùng Crimea, đến miền Bắc Kazakhstan, và những vùng khác như chung quanh Kaliningrad ở bờ biển Baltic. 

Ông nói rằng chính phủ Nga không thể “bỏ rơi” 25 triệu người nói tiếng Nga sống ở nước ngoài; và kêu gọi thế giới phải tôn trọng quyền của nước Nga phải bảo vệ “đại dân tộc Nga” (russkiy mir). Với luận điệu như thế, chính quyền cộng sản Bắc Kinh có thể cũng đòi “bảo vệ” các người gốc Trung Hoa ở khắp vùng Ðông Nam Á, kể cả Singapore!

Năm 1999, Putin lên làm thủ tướng, rồi trở thành tổng thống Nga trong hai nhiệm kỳ. Sau mấy năm đóng vai thủ tướng, ông ta trở lại làm tổng thống, với triển vọng thêm hai nhiệm kỳ bẩy năm nữa. Trong hai nhiệm kỳ đầu, Putin đã đóng vai trò một chính khách sẵn sàng cộng tác với thế giới bên ngoài. 

Năm 2001, Tổng Thống Mỹ George W. Bush sau khi gặp Putin đã tuyên bố, “có thể nhìn thẳng vào mặt nhau được,” ý nói có thể tin tưởng Putin không có tham vọng đế quốc. Trước khi đắc cử làm tổng thống lần thứ hai, Putin đã bắt đầu thực hiện tham vọng đó, với cuộc xâm lăng Georgia.

 Nhưng đến năm 2013, kế hoạch bành trướng của Putin mới lộ rõ, sau khi không thể ngăn cản nước Ukraine tiến đến gần với Liên Hiệp Châu Âu (EU) qua một hiệp ước hợp tác thương mại. Putin đã gây rối loạn rồi sát nhập vùng Crimea; và nay đang gây loạn ở hai tỉnh miền Ðông, sát biên giới Nga.

Phản ứng của các nước dân chủ Tây Phương rất dè dặt trước các hành động của Putin. Dân Mỹ không ai chấp nhận đưa quân đến cứu nước Ukraine, cũng như trước đây không cứu Georgia. Vũ khí duy nhất để ngăn cản Putin là phong tỏa kinh tế, nhưng kinh tế các nước Âu Châu đều bị ràng buộc quá chặt chẽ với Nga. 

Một phần ba số khí đốt và dầu lửa dùng ở Châu Âu được nhập cảng từ Nga; trong quá khứ Putin đã dọa cắt nguồn tiếp tế này. Chính phủ Mỹ không thể đơn phương phong tỏa kinh tế Nga, vì sẽ thất bại nếu các nước Châu Âu không hợp tác.

Vladimir Putin đã thực hiện một kế hoạch “tầm ăn dâu” đối với Ukraine. Sau khi nuốt được Crimea, Nga đã xúi giục những người gốc Nga ở miền Ðông Ukraine nổi lên đòi quyền tự trị, tuyên bố thành lập cả một “nước Cộng Hòa Nhân Dân” mới. Trong khi đó, Putin dùng thủ đoạn vuốt ve bên ngoài, và tuyên bố cộng tác với các nước khác để giữ “hòa bình, ổn định” trong xứ Ukraine.

 Chỉ có chính phủ Mỹ tiếp tục dùng các biện pháp cứng rắn, khi đơn phương ra lệnh phong tỏa hai công ty năng lượng lớn nhất của Nga và mấy ngân hàng quan trọng. Hành động “trừng phạt” này diễn ra một ngày trước khi xẩy ra vụ bắn hạ chiếc máy bay MH-17; với viễn tượng các nước Châu Âu vẫn chưa chịu hợp tác.

Nhưng vụ MH-17 đã thay đổi tình thế. Phản ứng của cả thế giới là phẫn nộ, không những vì cảnh gần 300 thường dân vô tội bị thảm sát, mà còn vì thái độ trâng tráo của chính quyền Vladimir Putin.

Bà Thủ Tướng Ðức Angela Merkel, Thủ Tướng Anh David Cameron và Tổng Thống Pháp Francois Hollande đã nói chuyện với nhau vào cuối tuần qua, đồng ý rằng chính sách trong vụ Ukraine phải thay đổi; trong cuộc họp của ngoại trưởng các nước bắt đầu ngày hôm qua, Thứ Ba, 21 Tháng Bảy. 

Hòa Lan là một nước Âu Châu vẫn chủ trương dè dặt đối với Nga trong vụ này; nhưng chính phủ Hòa Lan đang bị áp lực từ dân chúng phải thay đổi, sau khi gần 200 công dân nước họ chết oan. Âu Châu sẽ phải chấp nhận thiếu thốn khí đốt trong mùa Ðông năm tới, để cho ông Putin một bài học. 

Một cuộc nghiên cứu của hãng dầu Total, Pháp, cho thấy Âu Châu có thể chịu đựng được một mùa Ðông nữa, dù Nga cắt đứt hơi đốt. nhưng các nước Bulgaria, Romania, Hungary and Slovakia sẽ gặp khó khăn nhất. Nước Ý cũng phụ thuộc vào nguồn hơi đốt của Nga nhưng có thể được bù đắp bằng nguồn khác, đến từ Bắc Phi và Trung Ðông.

Nếu cả Mỹ và Âu Châu cùng phong tỏa mạnh hơn, nền kinh tế Nga sẽ khốn đốn. Ngay từ tuần trước, hai thị trường chứng khoán đã mất 5% và 7% và đồng rúp của Nga đã xuống giá, sau khi chiếc máy bay MH-17 bị bắn hạ. 

Nhiều đại gia, tỷ phú đô la ở Nga đã than phiền rằng chính sách của ông Putin sẽ làm kinh tế Nga khánh kiệt. 

Chính ông Putin sẽ không thể quyết định cắt tất cả nguồn tiếp tế dầu, khí cho Âu Châu, kể cả đường dẫn qua Ukraine, vì nước Nga cũng đang cần ngoại tệ, như dân Châu Âu cần năng lượng. Một phần ba ngân sách chính phủ Nga tùy thuộc vào việc xuất cảng dầu khí. Vũ khí năng lượng của Nga chỉ có giá trị trong ngắn hạn, trong vài ba năm, vì nước Mỹ đang bắt đầu thặng dư dầu khí, sẽ trở thành một xứ xuất cảng nhiều hơn nhập cảng.

Ông Putin có thể đang chiếm lợi thế về quân sự tại miền Ðông Ukraine, nhưng trên các mặt trận ngoại giao, kinh tế, ông ta đang bị đẩy vào chân tường. Về lâu dài thì tham vọng bành trướng để tái lập một đế quốc Ðại Nga sẽ hoàn toàn thất bại. Khi kinh tế suy sụp thì những vận động phản kháng của người dân Nga sẽ bùng lên, chính ngai vàng của ông Putin cũng khó vững.

Ngô Nhân Dụng

Tiền và tài bỏ Nga ra đi

tka23 post

Căng thẳng trầm trọng giữa Nga và phương Tây khiến Nga mất đi tiền vốn và người tài ồ ạt rút khỏi nước này để sống ổn định hơn ở châu Âu.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Reuters

Khi Nga quyết định sáp nhập Crimea và hỗ trợ cho phe ly khai ở đông Ukraine, nước này đã dập tắt niềm hy vọng của phương Tây về một liên minh bền vững với Moscow.

 Với các lệnh trừng phạt của Mỹ và EU, nhiều trợ thủ của ông Putin đang gặp nhiều khó khăn. Nền kinh tế hai nghìn tỷ USD của Nga đứng trước mối đe dọa bị cô lập và hàng trăm triệu người Nga tự hỏi chuyển gì sẽ tiếp diễn, các nhà phân tích của Reuters nhận xét.

Moscow vẫn kiếm được tiền từ các đường ống vận chuyển dầu và khí đốt từ Nga sang phương Tây. Tuy nhiên, tin không vui đối với Kremlin là dòng vốn và chất xám của nước này cũng đang dịch chuyển theo hướng đó.

Bộ Kinh tế Nga dự báo dòng vốn tìm đường ra khỏi Nga năm nay ở mức 100 tỷ USD, tăng từ mức 61 tỷ USD của năm 2013. Tuy nhiên, một số người cho rằng con số này là ước tính lạc quan, sự thực còn nhiều hơn thế. "Luồng vốn khoảng 100-200 tỷ USD đã chảy ra khỏi nước Nga", Reuters dẫn lời Tổng thống Mỹ Barack Obama, phát biểu hôm 6/8.

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu

 Mario Draghi hồi tháng 5 cho biết cuộc khủng hoảng đã khiến dòng vốn ồ ạt rút khỏi nước Nga, ước lượng khoảng 160 tỷ euro, tức là 214 tỷ USD. Ngay cả các nhà kinh tế từ Cao học Kinh tế Moscow cũng dự báo dòng vốn ra có thể lên đến 130-150 tỷ USD trong năm nay.

Theo một nhân viên ngân hàng cao cấp giấu tên của phương Tây, tình hình sẽ càng thêm tồi tệ. "Dòng vốn ra sẽ leo thang. Luồng tiền của Nga sẽ di chuyển đến các nước Tây Âu, đặc biệt là các trung tâm chính gồm Anh, Áo, Thụy Sĩ.".

Trong khi đó, dòng vốn chảy theo hướng ngược lại đang khô cạn. "Hiện giờ không có nhiều nhà đầu tư đến Nga để kinh doanh", ông Obama nói.

 Hành động  của ông Putin trong cuộc khủng hoảng Ukraine và phản ứng của phương Tây đã khiến nhiều doanh nghiệp ở New York và London không còn mặn mà với Nga. "Nếu bạn đi vào bất kỳ phòng họp nào trong thời điểm này và nói 'Tôi muốn đầu tư một tỷ USD ở Nga', họ sẽ cười cho đến khi bạn xấu hổ đến mức phải ra khỏi phòng", một nhân viên ngân hang  phương Tây cho biết.

Ngoài ra, còn có sự thoát vốn nhỏ xảy ra ngay trong chính nước Nga. Kể từ thời kỳ hỗn loạn sau sự sụp đổ của Liên Xô, người Nga có thói quen đề phòng biến động bằng cách bán đồng ruble để mua đôla.

Một số người Nga cho biết họ đang tìm cách đổi đồng rup lấy USD hoặc EUR, hoặc chuyển tiền ra nước ngoài vì lo ngại nhà nước sẽ ban lệnh kiểm soát nguồn tiền nếu dòng vốn ra tiếp tục leo thang nhanh chóng. Ngay cả các quan chức hàng đầu của Ngân hàng Trung ương nước này cũng không biết rõ mức tích trữ tiền mặt trong người dân là bao nhiêu. Một số người cho rằng người Nga đang lặng lẽ giấu hàng chục tỷ USD dưới gối.

Chảy máu chất xám

Trong khi nguồn tiền đang đổ về các nước châu Âu, người Nga cũng đang tìm cách "Tây tiến". Xu hướng này không chỉ giới hạn trong tầng lớp thượng lưu mà đang lan tỏa đến nhiều người khác. Theo điều tra chính thức, số người Nga di cư trong hai năm qua cao hơn gấp năm lần hai năm trước, khi ông Putin bắt đầu nhiệm kỳ vào tháng 5/2012.

Dữ liệu từ Cục thống kê Nga cho thấy có 186.000 người đã di cư ra nước ngoài vào năm 2013 so với mức 33.500 vào năm 2010. Con số thực tế còn có thể cao hơn nhiều, do có khả năng thống kê trên chưa bao gồm những người đã di cư nhưng vẫn ghi danh  thường trú ở Nga.

"Tôi thấy ngày càng có nhiều nhân tài của Nga đang lo lắng và muốn tìm kiếm một nơi trú ẩn an toàn, nếu nước Nga xảy ra biến động ", Supinder Sian, một đối tác trong nhóm Lao động và Việc làm tại hãng Squire Patton Boggs LLP nói.

Nhà phả hệ học Vladimir Paley hồi tháng 7 cho biết số lượng khách hàng tìm đến ông nhiều hơn bốn lần hơn so với năm ngoái. Họ muốn ông tìm hiểu kỹ lịch sử gia đình với mục tiêu tìm được những mối quan hệ, để làm bước đệm giúp họ có quốc tịch nước ngoài và rời khỏi Nga.

"Họ là những người kiếm được nhiều tiền và bây giờ họ sợ mất tiền", ông Paley nói.

Nhận xét về vấn đề này, Lev Gudkov, giám đốc Trung tâm Thăm dò Dư luận độc lập Levada tại Moscow, nói: "Chúng ta đang đánh mất những người có trình độ học vấn cao nhất, năng động nhất và có óc kinh doanh nhất"

TỔNG HỢP

Coi Tây Tạng trong tay Tầu để chuẩn bị cho VN rồi mai cũng trong tay Tầu